گاو عنبري؛ گاو يا ماهي؟!

موجودات اساطيري و افسانه‌اي همواره در متون ادب فارسي بازتابي گسترده داشته است. گاو عنبري يكي از اين موجودات افسانه‌اي است كه در ادب فارسي از آن سخن به ميان آمده است. نكته‌اي كه دربارۀ اين جانور افسانه‌اي و داستان مربوط به آن قابل تأمل است، توصيفات مختلف و گاه متضادي است كه در بيشتر منابع، اعم از فرهنگ‌هاي لغت و شروح شارحان، آشكارا به چشم مي‌خورد؛ درواقع در هيچ يك از اين منابع نمي‌توان به توصيف درست و روشني از اين موجود ناشناخته دست يافت. در بيشتر لغت‌نامه‌ها و فرهنگ‌نامه‌هاي جانوران و فرهنگ‌هاي مربوط به لغات و تركيبات ديوان شاعران، به‌اشتباه اين گاو دريايي را نوعي ماهي، به‌نام كاشالو يا كاشالوت، دانسته‌اند و به‌تبع آن شارحان متعددي نيز در شروح خود در بيان ماهيت اصلي اين موجود عجيب‌الخلقه به راه خطا رفته‌اند. بر اين اساس، نگارندگان در اين پژوهش برآنند تا با گردآوري مستندات از منابع گوناگون و با ارائۀ شواهدي از شعر شاعران مختلف و بحث و بررسي هر يك از آن‌ها، نقاط مبهم مربوط به داستان عاميانۀ اين جانور افسانه‌اي را روشن سازند و با استناد به نكته‌هاي نويافته، توصيف منسجم و معيني از ماهيت اصلي اين گاو عنبرزا به‌دست دهند.