بررسي فقهي و حقوقي اقرار در فضاي مجازي

شارع مقدس اسلام به‌منظور حفظ حقوق اشخاص و انتظام امور در دادرسي‌هاي قضايي ‌اعم از حقوقي و كيفري‌ و تحقق دادرسي عادلانه، قاعده «اقرار » را وضع نموده است. از احكام ضروري اسلام اين است كه وقتي شخص بر ضرر خود اقرار به امري نمود، اقرارش نافذ است و آنچه را كه به آن اقرار كرده، عهده‌دار آن خواهد بود.  براين اساس، اقرار عبارت است از اين‌كه شخصي خبر دهد از حقِ ثابتي كه ديگري بر او دارد. دليلي كه بتوان در باب حجيّت اقرار به آن اعتماد نمود، حديث نبوي مشهور است بدين‌مضمون كه؛ «اقرار العقلاء علي انفسهم جائز». مضافاً به اشعار جمله‌هايي از آيات قرآن مجيد؛ «...‌كونوا قوامين بالقسط شهداء لله و لو علي انفسكم...»، مطابقت اين قاعده با سيره و روش عقلاء، دليل ديگري بر حجيت آن است. يكي از مباحث مهم در اقرار، اقرار در فضاي مجازي است. اقرار گاه در دادگاه و گاه در خارج از دادگاه رخ مي دهد. بدون ترديد اقرار در دادگاه كه به آن اقرار قضايي گفته مي شود، از اعتبار ويژه اي برخوردار است. اما سؤال اين است كه آيا اقرار در فضاي مجازي در دادگاه قابل قبول است؟ ظاهراً ادله حجيت اقرار و با توجه به نظرات فقها اقرار بايد حضوري و نزد امام (حاكم) باشد اما به نظر مي رسد با توجه به اطلاق ادله و بناي عقلاء اقرار مي تواند غيرحضوري و در خارج از دادگاه باشد و قيد «عندالامام » از باب مفهوم لقب و مصداق غالب بوده و مفهوم مخالف ندارد. از اين رو مي توان گفت اقرار در فضاي مجازي كه به نوعي غيرحضوري است در صورتي كه به طور قطع منتسب به مقرّ باشد، از اعتبار برخوردار است.