كليدواژه :
تحريم , روسيه , ايران , قفقاز جنوبي , روابط اقتصادي
چكيده فارسي :
نگاه جمهوري اسلامي ايران به روابط با سه كشور قفقاز جنوبي گرجستان، جمهوري آذربايجان و ارمنستان از زمان استقلال اين كشورها در سال 1991 هميشه ايجابي و با هدف بهره‌وري بوده است. با اين حال، روابط اقتصادي با اين كشورها با وجود ظرفيت‌ها و زمينه هاي فراوان همكاري، هيچگاه به نقطه مطلوب خود نرسيده است. اگرچه متغيرهاي مهمي مانند مانند ظرفيت و ويژگيهاي اقتصادي ايران و مشكلات ناشي از تحريمهاي آمريكا و سازمان ملل در دوره‌هاي مختلف را مي توان از موانع اصلي رشد اين همكاري ها برآورد كرد ولي نمي‌توان تاثير عوامل ژئوپليتيك ازجمله مشكلات روابط ايران با اروپا و آمريكا و نقش رقباي منطقه‌اي مانند روسيه و تركيه بر چگونگي همكاري اقتصادي با كشورهاي قفقاز جنوبي بهويژه درحوزه انرژي را ناديده گرفت. در پي تشديد اختلافهاي روسيه با اروپا و آمريكا پس از بحران اوكراين در سال 2014 كه سبب اعمال تحريمهاي گسترده عليه اين كشور شد، توجه روسيه به سوي همكاري‌هاي اوراسيايي و همكاري با همسايگان از جمله ايران بيشتر شد. توافق هسته اي ايران با كشورهاي 5+1 در سال 2015 و رفع تحريمهاي سازمان ملل نيز عامل مهم ديگري بود كه زمينه همكاري ايران با همسايگان از جمله كشورهاي قفقاز جنوبي را بهبود بخشيد. بر اين اساس اين مقاله با توجه به متغير روسيه به عنوان مهم‌ترين بازيگر قفقاز جنوبي كه نگاه رقابتي نسبت به حضور ديگر كشورها در منطقه دارد، در پي يافتن پاسخ به اين پرسش است كه آيا تحولات روابط روسيه با اروپا و آمريكا بهويژه بعد از بحران اوكراين در سال 2014 و اعمال برخي تحريم‌ها عليه اين كشور از سوي غرب كه موجب تقويت اوراسياگرايي روسيه شد، بر روابط ايران با كشورهاي قفقاز جنوبي تاثير داشته است؟ و در صورت پاسخ مثبت، اين تاثير چگونه بوده است؟ فرضيه نويسندگان اين است كه رقابت منطقه اي روسيه با همسايگان خود در منطقه قفقاز جنوبي در پي تحولات ژئوپليتيك و تشديد اختلاف هاي اين كشور با اروپا و آمريكا در سال 2014 در تقويت همكاري اقتصادي ايران با سه كشور قفقاز جنوبي تاثيرگذار بوده است. در اين مقاله با استفاده از روش تبييني و تحليلي تحولات روابط ايران و كشورهاي قفقاز جنوبي از سال 2014 تا 2019 با توجه به عامل روسيه بررسي مي شود.
چكيده لاتين :
Since the independence of the three South Caucasus countries (Armenia, Azerbaijan Republic and Georgia) in 1991, the Islamic Republic of Iran has tried to have constructive relations with the mentioned countries in various fields by adopting a balanced policy. From Iran's perspective, the importance of the South Caucasus, in addition to its historical and cultural commonalities, lies in its neighborhood status and high potential for economic cooperation. However, due to the impact of technical and geopolitical factors, the economic relations between Iran and these countries, despite their great potential and advantages, have never reached its desired point. Although, US and UN sanctions against Iran have been a major obstacle to expanding Iran's economic cooperation with its neighbors, at the same time Russia's move to impose some restrictions on regional rivals, especially in the energy sector, and its impact on Iran's economic cooperation with the South Caucasus cannot be ignored. With the onset of the Ukraine crisis in 2014 and escalating tensions with Europe and the United States that led to widespread sanctions against Russia, Moscow has turned its attention to cooperation with Eurasia and its neighbors.On the other hand, Iran's nuclear deal with the P5 + 1 in 2015 and the lifting of UN sanctions paved the way for improving cooperation between Iran and its neighbors, including Russia and the South Caucasus.
Accordingly, given the variable of Russia as the most important player in the South Caucasus, the authors seek to answer the following questions: Has the change in Russia's approach to regional cooperation with neighbors since 2014 affected Iran's economic relations with the South Caucasus? and if so, what was the effect? The authors argue that,Russia has played a positive role in strengthening Iran's economic cooperation with the three countries of the South Caucasus. Using the explanatory and analytical method, the developments in the relations between Iran and the countries of the South Caucasus from 2014 to 2019 are examined according to the Russian factor.
