واكاوي مسئله شمايل‌نگاري در هنر اسلامي در چيستي شمايل‌نگاري مكتوب

يكي از مهم‌ترين موضوعات هنر اسلامي، شمايل‌نگاري پيامبر(ص) و مقدسين است؛ كه از دوره ايلخانان به‌بعد رشد چشمگيري داشته و پيش‌ازاين عصر، صورتگري پيامبر(ص) چندان موردتوجه مسلمانان قرارنگرفته؛ امّا مسئله منع شمايل‌نگاري در اسلام و از طرفي وجود آثار شمايلي تصويري در هنر اسلامي، تناقضاتي را به وجود آورده كه باعث طرح ايرادات زيادي بر شمايل‌نگاري در هنر اسلامي‌شده. ازاين‌رو واكاوي مسئله شمايل‌نگاري در هنر اسلامي اهميت داشته و ضروري مي‌نمايد. ازطرفي در بررسي آثار كتابت دوره اسلامي به نوع ديگري از شمايل‌نگاري برخورديم كه غيرنگارين نگاشته شده و تا به امروز، چندان‌ به‌آن پرداخته نشده است. در اين مقاله به دنبال واكاوي مسئله شمايل‌نگاري در چيستي شمايل‌نگاري مكتوب در هنر اسلامي، به‌عنوان پرسش اصلي تحقيق، سعي بر اين است تا به‌روشي توصيفيتحليلي و بهره‌گيري از منابع اسنادي و كتابخانه‌اي، به واكاوي مسئله شمايل‌نگاري و انواع صورت‌هاي آن در معرفي شمايل‌نگاري مكتوب در هنر اسلامي به‌عنوان هدف اصلي مقاله بپردازيم. نتيجه جستار حاضر نمايانگر وجود صورت متفاوتي از شمايل‌نگاريِ غيرفيگوراتيو بانام «شمايل‌نگاري مكتوب» يا «شمايل‌نگاشت» در هنر اسلامي است. اين‌ها آثار هنريِ شمايلي مقدسين هستند كه بيانگر سنت اصيل شمايل‌نگاري هنر اسلامي به شمار مي‌روند. مشهورترين نوع از اين آثار «حليه‌نگاري‌» عثماني است.