نقد ديدگاه و شروح ابن‌ابي‌الحديد در مسألۀ «ولايت سياسي اجتماعي اهل‌بيت عليهم السلام » در نهج‌البلاغه

ولايت سياسي اجتماعي اهل بيت عليهم السلام، از حقوق مسلّم و موضوعه از جانب خداي سبحان است كه مورد تأكيد قرآن كريم و خود اهل بيت عليهم‌السلام من‌جمله نهج‌البلاغه بوده است. به‌رغم اهميت و كيفيت شرح ابن‌ابي‌الحديد بر نهج‌البلاغه، وي در مواردي از شرح خود، راه خلاف انصاف را پيموده و فرمايشات حضرت را بر مبناي اصول اعتقادي و فقهي خود شرح كرده است. در اين مقاله پس از ارائه‌ي امور مقدماتي و نيز مباني نظري و كليات، به تبيين مسأله‌ي ولايت سياسي اجتماعي اميرالمؤمنين عليه‌السلام  از ديدگاه ابن ابي‌الحديد مي‌پردازيم. در اين ميان، شروحي كه وي در مورد فرمايشات اميرالمؤمنين عليه‌السلام در باب احقّيت حضرت در مسأله‌ي ولايت ارائه داده و نيز تفكيكي كه بين افضليت و خلافت مي‌كند و ديگر موارد مربوطه بررسي مي‌شود. سپس نقدهايي كه به ابن ابي‌الحديد در مورد شروحش وارد شده را ايراد مي‌كنيم. يافته‌ي تحقيق حاضر، قضاوت غيرمنصفانه‌ي ابن‌ابي‌الحديد در مسأله‌ي ولايت سياسي اجتماعي اميرالمؤمنين عليه‌السلام، ناظر به فرمايشات حضرت در نهج‌البلاغه است. او در اين زمينه با اصرار بر پيش‌فرض‌هاي برخاسته از عقايد و فقه درون مذهبي خود، چشم بر حقيقت بسته است. هدف از اين مقاله تبيين شروح ابن‌ابي‌الحديد ذيل فرمايشات حضرت امير عليه‌السلام در مسأله‌ي ولايت سياسي اجتماعي اهل بيت عليهم السلام و سپس نقد اين ديدگاه‌ها و شروح اوست. روش اين اثر بنيادين، تحليل و نقد بر مبناي اسناد است كه با مراجعه به كتب كتابخانه، سايت‌هاي معتبر و نرم‌افزارهاي مرتبط صورت مي‌پذيرد.