معناشناسي «هدايت» در نهج‌البلاغه، بر پايۀ هم‌نشيني واژگاني

معناشناسي واژگان، يكي از شاخه هاي دانش زبان شناسي بوده كه به تحليل معنايي واژه ها و جمله هاي يك متن پرداخته و ارتباط بين آنان را به وسيله نظام معنايي روشن ميسازد. اين روش، به خواننده كمك مي كند تا با توجه به سياق و دقت در مجاورت كلمات، از افق نگاه گوينده يا نگارنده، به متن نگريسته و به زنجيرهاي از معنا دست يابد. چنين فرآيندي، فهم بهتري از متون مختلف، به ويژه متون ديني، مانند نهج البلاغه و واژه هاي به كار رفته در آن، ارائه مي دهد. هدايت، واژه اي پر كاربرد در نهج البلاغه بوده كه مسائل گوناگون اعتقادي، تربيتي و اخلاقي پيرامون آن طرح شده است. پژوهش حاضر، با روش توصيفي-تحليلي و با بهره‌گيري از معناشناسي همزماني، با هدف فهم ابزار، مفاهيم تأثيرگذار و دستيابي به ميدان معنايي واژه هدايت در نهج البلاغه، سامان يافته است. بررسي ها نشان داد كه معناي اساسي هدايت، راهنمايي كردن بوده و ساحت هاي گوناگوني در ارتباط با اين واژه قابل طرح است، شامل: هم نشين هاي ابزاري، مانند پيامبر(ص) ؛ هم نشين هاي پيشران، مانند درخواست مدد الهي؛ هم‌نشين‌هاي پسران مانند شيطان؛ واژه هاي ملازم، مانند برخورداري از قلب سليم؛ واژه‌هاي متضاد، مانند ضلالت. از تحليل داده هاي پيش گفته، نتيجه گيري ميشود كه هدايت، نجاتي ازسوي خدا به كساني است كه از قلب سليم برخوردارند و در مسير گمراهي و هلاكت قدم نمي‌گذارند. ترسيم ميدان معنايي واژه هدايت در نهج البلاغه، بر پايه شيوه همزماني و هم نشيني واژگاني، از نوآوري هاي پژوهش حاضر تلقّي ميگردد.