مقايسه‌ي كارآمدي رفتار درماني شناختي، زولپيدم 10 ميلي‌گرم و ليست انتظار بر ادراك‌ بيماري و بازدهي خواب در افراد مبتلا به اختلال بي‌خوابي مزمن

زمينه و هدف: هدف از اين مطالعه مقايسه‌ي كارآمدي رفتار درماني شناختي، زولپيدم 10 ميلي‌گرم و ليست انتظار روي ادراك بيماري و بازدهي خواب در افراد مبتلا به اختلال بي‌خوابي مزمن بود. مواد و روش ها: شركت‌كنندگان شامل هفتاد و چهار (43 نفر زن) بيمار مبتلا به اختلال بي‌خوابي مزمن بودند كه با استفاده از نمونه‌گيري هدفمند در بازه زماني آذر 1397 تا بهمن 1398 با استفاده از ملاك‌هاي ورود و خروج، انتخاب شده و به شكل تصادفي در يكي از سه گروه رفتار درماني شناختي (25 نفر)، دارو درماني (زولپيدم 10 ميلي‌گرم؛ 29 نفر) و ليست انتظار (20 نفر) قرار گرفتند. تمامي بيماران در سه نوبت پيش از درمان، پس از درمان و پي گيري سه ماهه توسط نسخه‌ي فارسي فرم كوتاه پرسش‌نامه‌ي ادراك بيماري و شاخص بازدهي خواب مورد سنجش قرار گرفتند. سپس داده‌ها با استفاده تحليل واريانس مختلط همراه با آزمون تعقيبي بونفروني و تحليل واريانس با تدابير مكرر مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. ملاحظات اخلاقي: تمامي مراحل اين پژوهش تحت نظارت و تاييد كميته‌ي اخلاق در پژوهش دانشگاه خوارزمي تهران صورت گرفته است (كد اخلاق: IR.KHU.REC.1398.008). يافته ها: بيماراني كه رفتار درماني شناختي دريافت كرده بودند، در دو مرحله‌ي پس از درمان و پي گيري سه ماهه در ادراك بيماري و بازدهي خواب، نمرات به طور معنادار كم‌تري نسبت به گروه ليست انتظار دريافت كردند. كارآمدي دارو درماني تنها در مرحله‌ي پس از درمان مشاهده شد، اما در مرحله‌ي پي گيري سه ماهه، بين گروه هاي دارو درماني و ليست انتظار تفاوت معناداري وجود نداشت. نتيجه گيري: رفتار درماني شناختي براي بي‌خوابي، ادراك بيماري و بازدهي خواب را در طول مدت 3 ماه به طور معنادار كاهش داد. دستاوردهاي درماني تا 3 ماه پس از پايان درمان همچنان حفظ شدند. عدم دريافت درمان در گروه ليست انتظار و قطع تدريجي درمان در گروه دارو درماني منجر به كاهش بازدهي خواب و افزايش ادراك بيماري مي‌گردد.