مقايسه زي‌توده و اندوخته كربن روي زميني، لاش‌ريزه و خاك در توده‌هاي جنگلي سالم و دچار زوال بلوط ايراني (.Quercus brantii Lindl) در استان چهارمحال‌وبختياري

در اكوسيستم‌هاي جنگلي، توليد جنگل، ذخيره و جريان كربن بر مبناي اندازه‌گيري‌هاي زي‌توده محاسبه مي‌شوند. اين پژوهش با هدف مقايسه زي‌توده و اندوخته كربن روي زميني، لاش ريزه و خاك در توده‌هاي جنگلي سالم و دچار زوال بلوط ايراني در استان چهارمحال وبختياري انجام شد. ابتدا چهار قطعه ‌نمونه يك هكتاري در مناطق شاخص متأثر از پديده زوال بلوط و مناطق سالم انتخاب شد. سپس اطلاعات كمي تمام درختان موجود اندازه‌گيري شد. براي محاسبه زي‌توده و اندوخته كربن روي ‌زميني از معادلات آلومتري موجود استفاده شد. در هر قطعه ‌نمونه، 10 قاب نيم مترمربعي انداخته و تمام لاش‌ريزه‌هاي موجود در آنها جمع‌آوري و وزن تر، خشك و كربن نمونه‌ها اندازه‌گيري شد. براي اندازه‌گيري كربن آلي خاك، در هر قطعه ‌نمونه، 5 نمونه خاك برداشت شد. نتايج نشان داد ميانگين زي‌توده روي‌ زميني در قطعه ‌نمونه‌هاي شاهد 31/4 و در قطعات متأثر از پديده زوال 15/8 تن در هكتار است. ميانگين اندوخته كربن روي ‌زميني در قطعات شاهد و دچار زوال به‌ترتيب 15/1 و 7/7 تن در هكتار به‌دست آمد. مقدار اندوخته كربن لاش‌ريزه در قطعات شاهد 1584/1 و در قطعات دچار زوال 1148/6 كيلوگرم در هكتار بود. مقدار اندوخته كربن، نيتروژن، فسفر و درصد رطوبت خاك، تفاوت معني‌داري را بين قطعات نمونه شاهد و دچار زوال نشان داد. نتايج اين تحقيق حاكي از تغييرات قابل توجه زي‌توده و اندوخته كربن روي ‌زميني و خاك در توده‌هاي جنگلي دچار زوال است كه در بلند مدت خسارات جبران ناپذيري را به اكوسيستم جنگلي غرب كشور وارد خواهد ساخت. اين موضوع لزوم توجه مديران و تصميم‌سازان منابع طبيعي كشور را به ارائه راهكارهاي مديريتي براي كنترل و مبارزه با اين پديده گوشزد مي‌كند.