شناسايي و روان‌سنجي راهبردهاي آموزش تربيت جنسي نوجوانان 12 تا 16 ساله ايراني بر اساس ديدگاه معلمان و والدين: پژوهش آميخته

Identifying and Validating of Sex Education Strategies for 12 to 16 Iranian Adolescents Based on the Perspectives of Teachers and Parents: Mixed Research

هدف پژوهش حاضر شناسايي و روان‌سنجي راهبردهاي آموزش تربيت جنسي نوجوانان بر اساس ديدگاه معلمان و والدين بود كه با رويكرد آميخته اكتشافي انجام شده است. در بخش كيفي از روش تحليل مضمون و در بخش كمي از تحليل عاملي اكتشافي و تأييدي استفاده شد. مشاركت‌كنندگان بخش كيفي، شامل متخصصان تربيت جنسي، معلمان و والدين داراي تخصص علمي يا تجربه عملي بودند كه با روش نمونه‌گيري هدفمند از نوع نظري، 20 نفر به عنوان مشاركت‌كننده انتخاب شدند. نتيجه تحليل داده‌ها در بخش كيفي منجر به شناسايي 19 مضمون پايه در زمينه راهبردهاي آموزش تربيت جنسي شد كه در قالب 5 مضمون «غلبه بر موانع فرهنگي»، «ملاحظات فرهنگي – اجتماعي»، «ظرفيت‌سازي در نظام آموزشي و والدين»، «راهكارهاي آموزش» و «اصول آموزش» سازماندهي شدند. در يافته‌هاي حاصل از داده‌هاي بخش كمي، نتايج تحليل عاملي تأييدي نشان داد كه مضمون‌هاي 19 گانه كه نهايتا در 5 مضمون سازماندهي شدند داراي بار عاملي كافي جهت تدوين ابزار راهبردهاي آموزش تربيت جنسي نوجوانان هستند. در بخش كمي، دبيران دوره اول و دوم متوسطه شهرستان‌هاي خوي و چايپاره جامعه آماري را تشكيل دادند كه با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي تعداد 345 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. براي گردآوري اطلاعات از پرسشنامه تدوين شده در مرحله كيفي پژوهش استفاده شد. در اين بخش، براي سنجش روايي پرسشنامه از تحليل عاملي اكتشافي و تأييدي و براي محاسبه پايايي از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده شد. نتايج نشان داد كه اين پرسشنامه به لحاظ كمي از روايي و پايايي لازم برخوردار است. در نتيجه مقياس نهايي با 5 عامل و 19 نشانگر مورد تأييد قرار گرفت و در نهايت ابزاري جهت سنجش راهبردهاي آموزش تربيت جنسي نوجوانان معرفي شد. نتايج حاصل از اين مطالعه مي تواند در طراحي برنامه هاي آموزشي با هدف تقويت آموزش تربيت جنسي نوجوانان مورد استفاده قرار گيرد.

This was a mixed-methods research, aimed to identify and validate sex education strategies for 12-to-16 year-old Iranian adolescents based on the perspectives of their teachers and parents. Participants in the qualitative phase were 20 sex educators, teachers, and parents with scientific expertise or practical experience, selected through theoretical purposive sampling. Using semi-structured questions, the participants were interviewed about their opinions regarding the principles of sex education and the best and/or most important approach to that. The qualitative data was analyzed using content analysis, which revealed 19 basic themes regarding sex education strategies. Such principles were narrowed down to five basic categories, namely “overcoming cultural barriers", "socio-cultural considerations", "capacity building in the education system and parents", "education strategies", and "principles of Education". A questionnaire was designed accordingly for adolescent sex education. To examine its rigor, this instrument was used in the quantitative phase of the study to collect data from a sample of 345 teachers in the middle and secondary schools in Khoy and Chaypareh Cities, selected through stratified random sampling method. Exploratory and confirmatory factor analyses were conducted to examine the validity of the questionnaire. The results revealed sufficient loading for the questionnaire items on the relevant factors, thus corroborating its validity. Cronbach’s alpha coefficient, on the other hand, corroborated the reliability of the instrument in terms of the number of its items. The result of current research can be insightful for educational planning with the aim of strengthening adolescent sex education.