مروري بر مدل‌هاي گوناگون طراحي و تدوين برنامه درسي دانشگاهي در آموزش عالي: ارائه مدلي پيشنهادي براي آموزش عالي ايران

University Curriculum Development Models in Higher Education: A Proposed Model for Higher Education in Iran

هدف پژوهش حاضر بررسي مدل­هاي تدوين برنامه درسي دانشگاهي به منظور ارائه مدل متناسب با بافت آموزش عالي ايران است. روش پژوهش از نوع مرور شبه سيستماتيك بود كه تعداد 41 مقاله با كليدواژه‌هاي الگوي برنامه درسي و تدوين برنامه درسي دانشگاهي از منابع علمي فارسي و انگليسي جمعآوري و 18 مقاله (11 مقاله در سوال اول و 7 مقاله در سوال دوم) با توجه به شاخص طراحي برنامه درسي در بافت آموزش عالي انتخاب شدند. مقالات با روش قضاوت متخصصان و با استفاده از روش تحليل مضمون ولكات تحليل شده است. نتايج مرور شبه‌نظام‌مند نشان داد كه مدل­ها بر اساس نوع طراحي به دو دسته مبتني بر فرايند و مبتني بر نتيجه تقسيم مي­شوند، و طيفي از مضامين ديزاين كردن و يا چيدن عناصر در كنار يكديگر، تصميم‌گيري در مورد جايگاه عناصر برنامه، ساختار يا سازمان برنامه، الگوهاي يادگيري و سازماندهي مواد، ساختاربندي مدون برنامه‌هاي درسي، فرايند تدوين برنامه دانشگاهي، طرح آكادميك در اكثر مستندات مورد تأكيد بوده است. همچنين عناصر مورد توافق شامل اهداف و مقاصد، محتوا يا موضوعات درسي، فعاليت­ها و تجربيات يادگيري، روش تدريس، اجراء و ارزشيابي بود. نتيجه‌گيري كلي اين است كه طراحي برنامه درسي بدون توجه به ماموريت‌هاي دانشگاه، بافت و زمينه‌اي كه دانشگاه در آن قرار دارد، ذي‌نفعان و عناصر اصلي برنامه درسي غير ممكن است. مدل نهايي پيشنهادي پژوهش اين موارد را پوشش داده است.

The purpose of this study is to investigate the models of university curriculum to provide the one appropriated to the context of Iranian higher education. The research method was quasi-systematic review in which 41 articles selected from both Persian and English scientific sources consisted of the curriculum model and university curriculum development keywords. The articles are analyzed qualitatively by the method of expert judgment. The results of review indicated that the models are divided into two categories based on the type of design: process-based and result-based, and a range of themes of designing or arranging elements together, deciding on the place of program elements, program structure or organization, the patterns of learning and organizing materials, curricula structuring, university curriculum development process; academic design are emphasized in majority of documents. Agreed upon elements correspondingly comprised goals and objectives, content, or subjects, learning activities and experiences, teaching methods, implementation, and evaluation. Consequently, it is impossible to design a curriculum without considering the missions of the university, the context in which the university is situated, the stakeholders and the main elements of the curriculum. The final proposed research model covers these elements.