مكانيابي بهينه جايگاه‌هاي سوخت‌رساني گاز طبيعي (CNG) با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافياي و مدل (AHP) (مطالعه موردي: منطقه 4 تهران)

افزايش جمعيت و گسترش شهرنشيني در كلانشهر تهران، منجر به افزايش تعداد اتومبيل و در نتيجه نياز به جايگاه هاي تامين سوخت شده است. شبكه جايگاه‌هاي سوخت‌رساني گازي از جملة اجزاء شبكة خدمات شهري هستند، كه به‌عنوان تأمين كنندة سوخت بخش حمل و نقل درون‌شهري عمل نموده و به نوبة خود از لحاظ ملاحظات ترافيكي، شهرسازي، ايمني و محيط زيست داراي اهميت مي‌باشد. براين اساس هدف از انجام پژوهش حاضر، تعيين مكان‌هاي مناسب جايگاه‌هاي سوخت‌رساني گازي (CNG) به‌عنوان يكي از كاربريهاي حياتي شهري، با توجه به معيارها و ضوابط موجود در منطقه 4 شهرداري تهران مي‌باشد. اين تحقيق ازنظر ماهيت، توصيفي تحليلي و از حيث هدف كاربري است. در راستاي نيل به هدف مذكور، نقشه معيارهاي مؤثر در مكانيابي جايگاه‌هاي سوخت‌رساني گازي همچون: تراكم جمعيت، معابر و دسترسي، شيب زمين، كاربري‌هاي سازگار و ناسازگار در نرم‌افزار ARCGIS تهيه گرديد. جهت تعيين وزن معيارها و الويت‌بندي و تعيين روابط بين متغيرها، از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP)، استفاده شد. براي ارزيابي و سنجش سازگاري قضاوت‌ها نيز از نرم‌افزار Expert Choice استفاده شد. در نهايت با ضرب وزن هر معيار در لايه تهيه شده براي هر معيار و ايجاد همپوشاني بين لايه‌ها، نقشه نهايي مكان‌هاي مناسب احداث جايگاه ‌هاي سوخت‌رساني در منطقه ۴ شهرداري تهران تهيه گرديد. نتايج حاصل از نقشه نهايي حاكي از آن است كه از كل منطقه مورد مطالعه 49/30 درصد، داراي پتانسيل مناسب، 33/70 درصد داراي پتانسيل متوسط و 17/00 درصد از كل منطقه از پتانسيل نامناسبي برخوردار است. براساس نقشه نهايي مشخص گرديد كه تنها 14درصد از جايگاه‌هاي موجود در محدوده مناسب احداث جايگاه‌ هاي سوخت‌رساني قرار دارند و بقيه در محدوده‌هاي متوسط و نامناسب قرار دارند. همچنين نتايج بيانگر آن است كه نواحي شمالي و شرقي منطقه ۴ بيشترين پتانسيل را جهت احداث جايگاه هاي سوخت گازي جديد را دارند.