كليدواژه :
راهبرد , آموزش عالي , تغيير برنامههاي درسي , دانشگاه
چكيده فارسي :
هدف پژوهش حاضر كاوش راهبردهاي موثر بر تغيير برنامه هاي درسي در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي با استفاده از روش پژوهش كيفي بود. جامعه آماري پژوهش شامل مديران دانشگاهي(روسا و معاونين دانشگاهها، روسا و معاونين دانشكده ها و مديران گروهها)، متخصصين برنامه ريزي درسي و سياست گذاران در سطح كلان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي بودكه بر مبناي نمونه‌گيري نظري، با 16 نفر در سه گروه فوق مصاحبه بهعمل آمد و داده‌ها از مصاحبه‌ها استخراج شد. بهمنظور تحليل دادههاي حاصل از مصاحبه از روش كيفي گرانهيم و لوندمن استفاده شده است. نتايج تحليل داده‌ها طي سه مرحله، كدگذاري باز، محوري و انتخابي ارائه شده است. نتايج پژوهش نشان داد چهار راهبرد در تغيير برنامههاي درسي در دانشگاهها تأثيرگذار است. راهبرد اول، فرهنگي بود كه شامل مولفه هاي پذيرش و باور، فرهنگ مشاركتي، كنشگري اعضاي هيأت علمي و ايجاد دانش برنامه درسي است. دومين راهبرد موثر بر تغيير برنامه هاي درسي راهبرد قانوني شامل ابعاد قوانين و مقررات، امكانات و منابع، ساختار سازماني و استقلال دانشگاهي بود. سومين راهبرد، مديريتي بود كه در برگيرنده مولفه هاي پاسخگويي، تفويض اختيار، آموزش ذينفعان و سياستگذاري كلان است. چهارمين راهبرد موثر بر تغيير برنامه هاي درسي، راهبرد محيطي شامل نقش دولت، عوامل فرهنگي و اجتماعي و عوامل اقتصادي بود. در مجموع ميتوان نتيجه گرفت دانشگاه ها ناگزير به پاسخگويي به چالشهاي حاصل از تغييرات فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي پيرامون خود هستند و براي تحقق اين موضوع بايد برنامه هاي درسي كارآمد و بروزي داشته باشند. بنابراين ضروري است به تغيير و اصلاح برنامه هاي درسي فعلي بپردازند. تغيير برنامه هاي درسي نيز بدون در نظر گرفتن راهبردهاي فرهنگي، قانوني، مديريتي و محيطي عملاً فعاليتي فاقد كارايي و اثربخشي لازم خواهد بود.
چكيده لاتين :
The aim of the study is to investigate the strategies affecting curriculum change in higher education institutes and universities by applying a qualitative approach. The population of this study includes university managers, curriculum experts and policy makers. Among them 16 individuals were selected from each group through interviews based on Graneheim and Lundman. The results from data analysis of open coding, axial and selective coding showed that four strategies affect curriculum change. First strategy is culture which involves acceptance and belief, participative culture, faculty members’ interactions and creating curriculum knowledge. The second strategy includes the legal strategy; rules and regulations, facilities and resources, organizational structure and university autonomy. Third one is managerial strategy; accountability, delegation, beneficiaries training and macro-policy making. Fourth strategy is environmental strategy; government role, social and cultural factors and economic factor. In balance, universities are supposed to response to the challenges raised from cultural, social, political, and economic changes around the universities. Therefore, the universities as to accomplish the matter, should plan the upgraded and updated curriculum. The curriculum change without cultural, legal, managerial, and environmental strategies could be ineffective and inefficient, in practice.
