مطالعه كيفي مهارت‌هاي مورد نياز معلمان براي اجراي موفق آموزش فراگير (نمونه مورد مطالعه: معلمان شهرستان تربت‌حيدريه)

هدف: پياده‌سازي آموزش فراگير يكي از چالش‌هاي مهم نظام آموزشي است. يكي از مشكلات اصلي در اجراي آموزش فراگير، نبود آمادگي لازم معلمان آموزش عمومي براي كار در زمينه‌هاي آموزش فراگير است. بر اين اساس مطالعه حاضر با هدف شناسايي مهارت‌هاي مورد نياز معلمان براي اجراي موفق آموزش فراگير انجام گرفت.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر در چارچوب رويكرد پديدارشناسي صورت گرفت. داده‌ها با مصاحبه نيمه‌ساختاريافته گردآوري شد. انتخاب شركت‌كنندگان پژوهش از ميان كليه معلمان شهرستان تربت حيدريه، در چارچوب منطق نمونه‌گيري در رويكرد پديدارشناسي و به صورت هدفمند (روش نمونه‌گيري با نمونه ناهمگون) انجام پذيرفت و 30 نفر از معلمان (15 نفر معلم شاغل در مدارس استثنايي و 15 نفر معلم شاغل در مدارس عادي) انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. داده‌ها با روش تحليل محتواي كيفي كدگذاري، طبقه‌بندي و در نهايت تم‌ها تعيين شدند.بحث و نتيجه‌گيري: بر مبناي نتايج كدگذاري مصاحبه‌ها و تجزيه و تحليل كيفي، معلمان مهارت‌هاي‌ مورد نياز جهت اجراي موفق آموزش فراگير را در هفت تم «توانمندي در روابط انساني»، «ويژگي‌هاي شخصيتي مناسب»، «توانمندي علمي»، «مهارت در تدريس»، «توانمندي در مديريت كلاس»، «تعهد شغلي» و «كمك به رشد همه‌جانبه دانش‌آموزان» مطرح نمودند. نتايج هم‌چنين نشان داد كه «توانمندي معلم در روابط انساني» مهم‌ترين مهارت مورد نياز معلمان در اين خصوص مي‌باشد. مصاحبه‌شوندگان براي «ويژگي‌هاي شخصيتي مناسب» خصوصياتي از جمله صبوري و انگيزه بالا را مطرح نمودند. آشنايي با انواع معلوليت‌ها و آموزش فراگير نيز مواردي از «توانمندي علمي» بودند. استفاده از روش‌هاي متنوع و نوين در تدريس مثالي از «مهارت در تدريس» و توانايي در اداره كلاس نمونه‌اي از «توانمندي در مديريت كلاس» مي‌باشد كه توسط معلمان عنوان شدند. مصاحبه‌شوندگان هم‌چنين توجه به مسائل پرورشي را از ديگر مهارت‌هاي مورد نياز معلمان برشمردند كه به صورت «كمك به رشد همه جانبه دانش‌آموزان» مطرح شد. ويژگي‌هاي «انتقادپذيري، تسلط به كتب دانش‌آموزان با نياز ويژه، داشتن طرح درس و مديريت زمان» از يافته‌هاي نوين پژوهش حاضر بودند كه در هيچ‌يك از پژوهش‌هاي پيشين شناسايي و مطرح نشده‌اند. با اتخاذ رويكرد فراگير در امر آموزش، نقش معلم در تضمين موفقيت تحصيلي هر دانش‌آموز به يك موضوع اصلي تبديل شده است كه انتظار مي‌رود معلمان به‌منظور آماده‌سازي براي آموزش فراگير به مهارت‌هايي مجهز گردند. در پژوهش حاضر اين مهارت‌ها در قالب هفت تم عمده مطرح گرديده است. كاربست و توجه به اين مهارت‌ها، اجراي موفق آموزش فراگير، پشتيباني از موفقيت همه دانش‌آموزان و برآورده شدن نيازهاي فراگيران متنوع را در پي خواهد داشت.