سنجش آسيب پذيري فضاهاي شهري در برابر مخاطرات طبيعي با رويكرد تاب آوري كالبدي مطالعه ي موردي: محله زرگنده تهران

Assessing the vulnerability of urban spaces to natural hazards with physical resilience approach Case study: Zargandeh neighborhood of Tehran

سوانح طبيعي كه جزئي از فرآيند زندگي بشر به شمار مي رود، به عنوان چالشي اساسي براي نيل به توسعه پايدار جوامع انساني مطرح هستند. از اين رو ديدگاه غالب از تمركز برروي صرفاً كاهش آسيب پذيري به افزايش تاب آوري در برابر سوانح تغيير پيدا كرده است. تاب آوري به عنوان «ميزان تخريب و زياني كه يك سيستم قادر است جذب كند، بدون آنكه از حالت تعادل خارج شود » و «ميزان توانايي يك سيستم براي خود سازماندهي در شرايط مختلف » تعريف مي شود. اين پژوهش با هدف شناسايي وضعيت آسيب پذيري فضاهاي شهري محله زرگنده تهران و اتخاذ راهكارهايي براي تاب آور كردن فضاهاي آسيب پذير انجام شده است. اين پژوهش كاربردي است و با استفاده از روش تحقيق كمي و رويكرد توصيفي-تحليلي به استخراج شاخص هاي تاب آوري كالبدي و سنجش آنها در محدوده مطالعه مي پردازد. براي نهايي كردن شاخص ها از پرسشنامه متخصصان علوم شهري و در راستاي اولوي تبندي آنها از روش تحليل سلسله مراتبي ( AHP ) استفاده شده است. نتايج ارزيابي نشان مي دهد بافت و فضاهاي شهري بخش هاي مركزي و شرقي محدوده به علت وجود فرسودگي، معابر كم عرض، مشكلات دسترسي و تراكم بالاي جمعيتي آسيب پذيرتر از ساير پهنه ها هستند. در نهايت مي توان با اتخاذ راهكارهايي براي كاهش ضعف سيستم هاي كالبدي در فضاهاي شهري و نيز اموزش و فرهنگ سازي جامعه محلي در مواجهه با سوانح طبيعي، در راستاي ارتقاي تاب آوري محدوده گام برداشت.

Natural disasters, which are part of the process of human life, are a major challenge for the sustainable development of human societies. Consequently, the prevailing view of focusing on merely reducing vulnerability has shifted to increasing resilience to disasters. Resilience is defined as “the amount of destruction and loss that a system can absorb without going out of equilibrium” and “the ability of a system to self-organize in different conditions”. This research was conducted with the aim of identifying the vulnerability of urban spaces in Zargandeh neighborhood of Tehran and adopting strategies for resilience of vulnerable spaces. This research is applied and using the quantitative research method and descriptive-analytic approach, are extracting the indicators of physical resilience and measuring them in the scope of the study. in order to finalize the indicators, a questionnaire of urban science experts, and to prioritize them of Analytical Hierarchy Process (AHP) has been used. The results of the evaluation show that the texture and urban spaces of the central and eastern parts of the region are more vulnerable than other areas due to deterioration, Low width streets, access problems and high population density. Finally, it seems that taking measures to reduce the weakness of physical systems in urban spaces, as well as the education and making culture in the local community in the face with natural disasters, can be taken to promote resilience.