الگوهاي سني مرگ‌ومير در استان‌هاي ايران و تطبيق آنها با جدول‌هاي عمر مدل

Age Patterns of Mortality in the Provinces of Iran and their Adaptation to Standard Model Life Tables

جدول عمر بهترين ابزار براي توصيف وضعيت مرگ‌ومير در يك جمعيت است. جمعيت‌شناسان درصدد تهيه انواع جدول‌هاي عمر استاندارد برآمده‌اند تا امكان تحليل وضعيت مرگ‌ومير كشورهايي كه داراي نظام ثبت ناقص و يا داده‌هاي فوت بي‌كيفيت هستند فراهم آورند. هنوز مشخص نيست كدام‌ يك از مدل‌ها انطباق بهتري با الگوي سني مرگ‌ومير در ايران دارد. اين مقاله، بر ‌اساس داده‌هاي ثبتي فوت كشور، در جستجوي پاسخ‌هايي براي اين پرسش‌ است: الگوي سني مرگ‌ومير در ايران و استان‌هاي آن با كدام يك از مدل‌هاي جدول عمر انطباق بهتري دارد؟ روش پژوهش تحليل ثانويه داده‌هاي مقطعي است كه از مركز آمار ايران و سازمان ثبت احوال كشور گردآوري و اقتباس شد. پس از ارزيابي و اصلاح داده‌هاي جمعيت و مرگ هر استان، جدول عمر هر استان تهيه و با استفاده از نرم‌افزار MORTPAK ميزان انطباق آنها با جدول‌هاي عمر مدل بررسي شد. يافته‌ها بيانگر آن است كه نمي‌توان يك الگوي مرگ‌و‌مير استاندارد مشترك به تفكيك سن و جنس در بين تمامي استان‌هاي كشور پيدا كرد. با توجه به بهبودهاي صورت‌گرفته در زمينه پوشش ثبت مرگ، لازم است تلاش‌هايي در جهت تهيه مدل‌هاي استاندارد جدول بقا بر اساس داده‌هاي مرگ‌ ويژه ايران و استان‌هاي آن صورت بگيرد.

Life table is the best tool for describing a population’s mortality status. Demographers developed different model life tables to analyze mortality in countries that have an incomplete vital registration system or poor death data. However, it is not yet clear which set of the model life tables is more consistent with the age pattern of mortality in Iran. Using death data registered by National Organization for Civil Registration of Iran (NOCRI), this study seeks answers to this question: which of the model life tables is more consistent with the age pattern of mortality in Iran and its provinces? The research method is secondary analysis of cross-sectional data taken from the Statistical Center of Iran and NOCRI. After evaluating and correcting the population and death data, a life table was constructed for each province and its adaptation with the model life tables was evaluated by MORTPAK. Results show that it is not possible to find a common standard mortality pattern by gender and age in all provinces. Considering the improvements made in the field of death registration coverage, it is necessary to make efforts to develop standard model life tables based on the death data specific to Iran and its provinces.