بررسي رابطه تورم و نرخ ارز با در نظر گرفتن شاخص فشار بازار ارز و درجه مداخله بانك مركزي

Investigating the Relationship between Inflation and Exchange Rate by Considering the Foreign Exchange Market Pressure Index and the Degree of Intervention of the Central Bank

مقاله حاضر به بررسي رابطه تورم و نرخ ­ارز با در نظر گرفتن شاخص فشار بازار ­ارز و درجه مداخله بانك مركزي در اقتصاد ايران با استفاده از مدل ويلمارك (Weymark, 1995) و مدل خودرگرسيون ­برداري ­ساختاري (SVAR) بر اساس داده‌هاي فصلي براي سال‌هاي 1370-1397 مي­پردازد. بر اساس نتايج تخمين مدل ويلمارك (Weymark, 1995)، بازار ­ارز ايران در 91 فصل از 111 فصل، افزايش فشار در بازار ­ارز را به­ منظور جلوگيري از كاهش ارزش ريال تجربه نموده­ است. همچنين طبق نتايج تخمين مدل SVAR يك تكانه وارده از ناحيه درآمد نفت، يك تكانه وارده از ناحيه فشار بازار­ارز و يك تكانه وارده از ناحيه مداخله بانك مركزي، به ترتيب باعث افزايش 26، 28 و 56 درصدي تورم در كشور شده ­است. بنابراين مي­توان نتيجه گرفت كه با افزايش تكانه در درآمدهاي ارزي دولت، رشد ذخاير ارزي بانك مركزي كاهش مي‌يابد. به بيان­ ديگر دولت مقدار كمتري ارز خارجي را به منظور مبادله با ريال به بانك مركزي ارائه مي­دهد و بانك مركزي مجبور است براي جلوگيري از حمله سوداگران، ميزان مداخله خود را براي كاهش نرخ ­تورم در بازار ­ارز افزايش دهد. همچنين محاسبه شاخص فشار بازار ارز حاكي از آن است كه بالاترين اعداد به دست آمده براي اين شاخص مربوط به زماني ­است كه شكاف بين نرخ ­ارز آزاد با نرخ ­ارز رسمي زياد شده است.

The present article examines the relationship between inflation and exchange rate by considering the foreign exchange market pressure index and the degree of central bank's intervention in Iran's economy using Weymark model (1995) and SVAR structural self-regression model based on seasonal data for the years 1370-1397. Based on the results of estimating the Weymark model (1995), Iran's foreign exchange market has experienced an increase in pressure in the foreign exchange market in 91 out of 111 chapters in order to prevent the devaluation of the rial. Also, according to the results of SVAR model estimation, a shock from the oil revenue, a shock from the foreign exchange market pressure and a shock from the central bank's intervention have caused an increase of 26%, 28% and 56% increase in inflation in the country, respectively. It can be concluded that as the impulse in government foreign exchange earnings increases, the growth of the central bank's foreign exchange reserves will decrease. the central bank is forced to step up its intervention to reduce inflation in the foreign exchange market to prevent traders from attacking. Also, the calculation of the foreign exchange market pressure index indicates that the highest numbers obtained for this index are related to the time when the gap between the free exchange rate and the official exchange rate has increased.