بررسي پديدار شناختي پنجره فولاد مشهدالرضا (ع)

شهر زيارتي مشهد مقدس كه پايتخت فرهنگي مذهبي ايران لقب گرفته، علاوه بر مرقد امام رضا (ع) حاوي نمادهاي پيراموني است كه در فرهنگ عمومي مردم نقش ايفا مي‌كند. نمادهاي مذهبي ضمن اينكه نشان‌دهنده فرهنگ مردم هستند، تأثير زيادي در بازنمود و تداوم فرهنگ دارند. بنابراين، مطالعه نمادها، به ويژه نمادهاي مذهبي، از منظر مطالعات فرهنگي از اهميت ويژه برخوردار است. از جمله نمادهاي مهم و بسيار معروف پيرامون حرم رضوي «پنجره فولاد» است. نگارنده با اتخاذ رويكرد پديدار شناختي و استخدام مفهوم «مكان مقدس» ميرچا الياده، براي كشف معاني ذهني زائران داراي تجربه زيسته پيرامون پنجره فولاد، از فنون «مصاحبه»، «مشاهده»، «مشاركت» و «بررسي اسناد» بهره برده است. تحليل يافته‌هاي حاصل از مطالعه ميداني با روش «تحليل مضمون» نشان مي‌دهد پنجره فولاد با مضمون فراگير «مكان مقدس و متعالي»، در ذهنيت ايراني، محل تلاقي آسمان و زمين، جزئي از ساختار كلان اماكن مقدس شيعي، دست‌آويز مستحكم، نيروبخش، شفادهنده، اميدبخش، دل‌انگيز، دگرگون‌كننده، محرك جوانمردي و درگاه امام رضا (ع) تلقي مي‌شود.