كتابخانه دوستدار معلول: شاخص‌ها و الزامات

هدف: معلولان همانند ساير افراد، براي پيشرفت و ايفاي نقش مثبت در جامعه به اطلاعات و مهارت‌هاي كسب اطلاعات نياز دارند. كتابخانه عمومي با تأمين انواع منابع و خدمات مي‌تواند نقش مهمي در خدمت رساني به اقشار جامعه از جمله معلولان داشته باشد و زمينه حضور معلولان در جامعه را فراهم كند. هدف اين پژوهش، شناسايي الزامات و شاخص‌هاي يك كتابخانه عمومي دوستدار معلول است.روش پژوهش: مطالعه از نوع كاربردي توصيفي بود كه به روش تحليل محتوا و با استفاده از جستجوي نظام‌مند، با هدف شناسايي استانداردها، شاخص‌ها و الزامات كتابخانه­هاي عمومي براي ارائه خدمات به معلولان، بر روي 40 مدرك كه در پايگاه‌هاي وب او ساينس، اسكوپوس، گوگل اسكالر و پاب‌مد نمايه شده بودند، انجام گرفت.يافته­‌ها: شاخص‌ها و الزامات به كار رفته در كتابخانه‌هاي عمومي در ارائه خدمات به معلولان در هفت مقوله تقسيم‌بندي گرديد. در مقوله سياستگذاري و بودجه، وجود سياست و خط­مشي مناسب در كتابخانه به منظور ارائه خدمات به معلولان؛ در مقوله تبليغ و توسعه خدمات، استفاده از روش­هاي مختلف اطلاع‌رساني خدمات كتابخانه؛ در مقوله دسترس‌پذيري و وضعيت فيزيكي كتابخانه، وجود علائم و تابلوهاي مناسب جهت راهنمايي بخش­هاي مختلف كتابخانه؛ در مقوله خدمات و برنامه­‌ها، قرار گرفتن ميز امانت در محل مناسب و در دسترس بودن آن براي همه گروه­‌ها؛ در مقوله منابع انساني و آموزش، وجود كاركنان آموزش ديده در زمينه ارائه خدمت به معلولان؛ در مقوله مجموعه، وجود كتاب در قالب­هاي مختلف و در مقوله تجهيزات و فناوري اطلاعات، وجود فناوري‌هاي كمكي (تلويزيون مدار بسته، چاپگر بريل، بزرگنمايي صفحه و ...) داراي بيشترين فراواني بوده‌اند.نتيجه­گيري: شناسايي خدمات مورد نياز معلولان و شاخص‌هاي يك كتابخانه دوستدار معلول مي‌­تواند در جهت تصميم‌گيري آگاهانه براي ارائه خدمات مناسب در كتابخانه­‌ها به‌ ويژه كتابخانه‌­هاي عمومي كمك ‌نمايد.