تحليل چالش‌هاي نماهاي شهري تهران در سده اخير

Analyzing the Challenges of Tehran Urban Facades in the Recent Century

نما يكي از موثرترين عناصر تاثيرگذار بر كيفيت بصري شهر است كه جزئي از منظر و كالبد شهر را مي سازد اما به دليل بي نظمي، اغتشاش، هم نشيني ناهمگون و به طور كلي نابساماني به يكي از چالش هاي اكنونيت شهرهاي ايراني تبديل شده است. در اين راستا علي رغم تبيين مسئله نما در برخي محافل علمي و از آن مهم تر تبديل آن به مسئله مديران شهري در دهه اخير، كماكان نماها آشفته هستند. دليل آن را بايستي در زاويه نگاه به مسئله نما جستجو كرد. محدود كردن مسئله نما به ابعاد كالبدي و نگاه هاي يك جنبه نگر راه به جايي نمي برند. در اين راستا هدف پژوهش حاضر، آسيب-شناسي ويژگي هاي ظاهري و شناسايي نيروهاي اثرگذار بر شكل گيري نماهاي شهري است تا بتوان از طريق تدوين مدل مفهومي نيروهاي اثرگذار بر نماهاي شهري، راه حل هايي براي بهبود نما پيشنهاد داد. بدين منظور در اين پژوهش، در گام اول سير تحول نماهاي شهري در سده اخير شامل اواخردوره قاجار، دوره پهلوي و جمهوري اسلامي بررسي گرديد و از طريق مصاحبه عميق با متخصصين، آشنايي با نگاه مردم از طريق پرسش نامه و بررسي اسناد و مطالعات مربوطه مورد تحليل قرار گرفت. پس از تحليل فوق، سه مولفه اصلي نما يعني هويت، اخلاق و زيبايي شناسي و دو عامل اقتضائات زمان و مكان از يك طرف و گروه هاي ذي نفع از طرف ديگر به عنوان نيروهاي اثرگذار بر نماهاي شهري شناسايي و به تحليل آن ها در هر يك از دوره ها پرداخته شد. در انتها راه حل هاي بهبود نماهاي شهري در چهار بخش 1- اصلاح نظام آموزشي معماري و شهرسازي، 2- بهبود مديريت شهري، 3- آموزش و فرهنگ سازي عمومي، 4- و اصلاح اسناد فرادست و قوانين تشريح گرديد.

Facade is one of the most effective elements on the vi-sual quality of the city which makes a part of the land-scape, but it has become one of the most important chal lenges in iranian cities due to the disorder and chaos. In spite of the explanation of the problem in some aca-demic circles and also the concerns of urban managers in last decade, the facades are still chaotic. The reason could be found at our point of view and the answer is not limited in the physical dimensions. So, the aim of this study is to investigate the visual characteristics and effective factors of the of urban facades formation in order to determine a conceptual model of its effective factors. The irst step is to study the evolution of urban facades in the recent century; Ghajar, Pahlavi and the Islamic republic periods. These factors have been inves-tigated and analyzed by deep interviews with experts, people’s ideas through questionnaire and study of rele-vant documents. After all these analysis, the three main components of the facade including identity, morality and beauty and on the other hand two other factors in-cluding stockholders and time-place related conditions are identi ied as effective factors on urban facades in each mentioned period. In conclusion, some solutions to improve urban facades including: 1- Urban and -ar chitecture education, 2- Urban management, 3- Public awareness, 4- Urban documents and laws have been explained.