شناسايي و اولويت‌بندي پتانسيل‌هاي گردشگري روستايي مناطق خشك مطالعه‌ي موردي: روستاهاي شهرستان زهك

Identification and Prioritization of Rural Tourism Potentials in Arid Areas: Case Study of Zahak City Villages

جاذبه‌هاي منطقه‌اي، منبع قدرت‌دهنده‌ به سيستم گردشگري‌اند و توسعه‌ي گردشگري در نواحي روستايي مناطق خشك كه داراي پتانسيل‌هاي لازم براي گسترش گردشگري‌اند، از اهميت و جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. هدف تحقيق حاضر، شناسايي و اولويت‌بندي پتانسيل‌هاي گردشگري روستايي مناطق خشك در روستاهاي شهرستان زهك است. اين پژوهش، كاربردي از نوع توصيفي- تحليلي و جامعه‌ي آماري تحقيق، روستاهاي داراي پتانسيل‌ گردشگري شهرستان زهك و كليه‌ي خانوارهاي ساكن در آن است. بر اساس فرمول كوكران حجم نمونه‌ براي خانوارها 362 در نظر گرفته شد. روش گردآوري اطلاعات و داده‌هاي پژوهش بر اساس مطالعات كتابخانه‌اي، اسنادي و پرسشنامه است و براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نرم‌افزارهاي Excel، ArcGIS، Spss، مدل انحراف از اپتيمم و آزمون فريدمن استفاده ‌شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين پتانسيل گردشگري شهرستان زهك، جاذبه‌هاي اجتماعي-فرهنگي با ميانگين 95/4 و پتانسيل تاريخي با ميانگين 30/1 داراي پايين‌ترين رتبه است. همچنين به لحاظ برخورداري از پتانسيل گردشگري بر اساس مدل انحراف از اپتيمم روستاي قلعه‌نو، شيب‌گوره و خيرآباد داراي بالاترين رتبه و روستاهاي پلگي خمر، بديل و واصلان داراي پايين‌ترين رتبه هستند. واژه‌هاي كليدي:

Since ancient times, agriculture has been the main economic activity in the Zahak City, mainly due to presence of the Hirmand River. Despite the importance and special status of agriculture in the region, water fluctuations of the Hirmand River have determined the cultivation status. In drought, this factor has caused a decrease in area under cultivation and crop. Thus, in terms of economic efficiency, no stable trend is assumed. During the two recent decades, draught has extended as the result of both natural and human factors, so jobs in agricultural sector have been halted or reduced. However, the area under study has very good natural, historical, and situational potentials (border and cross-border markets) for tourism development.Among the historical monuments, we can mention Dahan-e Gholaman, which is the first Achaemenid city to be discovered so far, and the life of this city was probably only 150 to 200 years and, like The Burnt City, it was evacuated with peace and order. One of the most important factors of such evacuation was the sudden drying of the Helmand riverbed. This city is probably the same as Zarank or Zarankan and it seems that Nadali, Zahedan Kohneh and Ramshahrestan are three other cities that have taken the name of Zarank throughout history. Also, the existence of other valuable historical monuments and rich culture of the people of the region can be a valuable source for tourism development. Therefore, given these potential capabilities along with drought and water shortage crisis for agriculture, rural tourism development can act as a complement for agricultural activity. The present study has identified and prioritized the tourism potentials of the villages in the arid areas of Zahak City and has attempted to find out what are the most important priorities of the rural tourism potentials of Zahak City.