پايش روند تغييرات كاربري اراضي با تاكيد بر توسعه فيزيكي شهر تهران

Monitoring Land Use Change Emphasizing Physical Urban Development of Tehran, Using Remote Sensing and GIS

زمينه و هدف توسعه فيزيكي شهرها و گسترش ابعاد آن، يكي از عوامل مهم در تغييرات اراضي شهري به شمار مي رود كه پيامدهاي متعدد زيست محيطي، اقتصادي و اجتماعي را به دنبال دارد. در چند دهه گذشته، شهر تهران، با رشد و توسعه شهري و شهرك هاي پيراموني متعددي مواجه بوده كه اين مسيله، موجب تغييرات وسيعي در اراضي شهري تهران و نواحي پيرامون شده است. در اين پژوهش روند تغييرات كاربري اراضي تهران در چند دهه گذشته مورد بررسي قرار گرفته است. روش بررسي در پژوهش حاضر با استفاده از تصاوير ماهواره اي 7 باندي سنجنده TM ماهواره لندست، به پايش تغيير و تبديل اراضي شهر تهران از سال 1988 تا 2010 و در سه مقطع زماني 1988، 2000 و 2010 پرداخته شد. تصاوير پس از مراحل پيش پردازش، بر اساس شش طبقه اراضي شهري، كشاورزي، آبي، جنگلي، مرتعي و باير در نرم افزار ENVI@ طبقه بندي شده و با روش تفاضل تصوير و مقايسه پس از طبقه بندي، تحليل شدند. يافته ها نتايج پردازش و طبقه بندي تصاوير نشان مي دهد كه اراضي شهري به طور پيوسته با رشد همراه بوده و اراضي باير نيز در مقياس بسيار كم و آرام، در حال افزايش است. همچنين اراضي مرتعي در يك دهه گذشته با كاهش همراه بوده است. در حالي كه اراضي كشاورزي عليرغم كاهش نسبت به سال 1988، از سال 2000 روند افزايشي نشان مي دهد. نتيجه گيري در مجموع به دليل توسعه فعاليت هاي صنعتي، نظامي و گردشگري در پيرامون شهر، از ميزان اراضي دامنه اي و كشاورزي كاسته شده و پهنه شهر توسعه پيدا كرده است كه البته تاثيرات متعدد زيست محيطي همچون تغيير موازنه انرژي سطحي، جزيره گرماي شهري و چرخه آب در پيرامون شهر برجاي نهاده است.

Background and Objective: Surveying urban land use and cover and process of its changes is one of the important subjects and challenges in land management field and urban sustainable development. Physical development of cities and spreading its range is one of the important factors in urban land use changes which have variety environmental, economic and social impacts. In several past decades, Tehran city has been encountered with urban growth and development and several around towns that the subject has caused variety changes in urban lands of Tehran and around area. Surveying and analyzing urban land changes in Tehran city could be useful in land use planning. In this research Tehran land use changes in the past few decades have been examined. Method: In this research, the changes are surveyed and detected by satellite images of 7 bands TM sensor of Landsat satellite from 1988 to 2010 and three time period 1988, 2000 and 2010. For this purpose, the images from TM sensor of satellite images related Tehran and around area have been used. Before preprocess states, the images have been classified based on urban lands classes including urban, agriculture, water, jungle, rangeland and bare land in ENVI software and analyzed based on image difference and comparing post classification methods. Results: Results show that in the period, urban lands has grown gradually and constantly and bare land also is increasing in a very low scale. Also rangeland has been decreased in past decade, but agriculture lands, in spite of decreasing than 1988, are faced increasing since 2000. Conclusion: In generally, because of developing industrial, military and tourism activities in around of the city, area of rangeland and agricultural lands is decreased and city area is increased which has different environmental and cultural impacts (mainly as negative impacts) in circumstance of the city