تحليل گفتمان «عقلانيت مبتني بر معنويت» در روايتگري دفاع مقدّس

Analysis of the discourse of “spirituality-based rationality" in narration of holy defence

راويان جنگ، با نقل شفاهي خاطرات و وقايع دوران دفاع مقدّس، به‌عنوان برهه‌اي مهم از تاريخ معاصر، نقشي برجسته در شناساندن آن دوران به نسل امروز و الگوسازي از آن ايفا مي‌كنند. مقام معظّم رهبري نيز، همواره بر نقش مهم راويان در معرّفي دقيق گنجينة فرهنگي دفاع مقدّس و الگوسازي از شهدا، به‌دور از اغراق يا تحريف، تأكيد ورزيده‌اند. در اين ميان، راوي يادمان شهيد حسن باقري برهه‌اي كمتر شناخته‌شده، يعني سال‌هاي نخست جنگ، را با محوريت نقش حسن باقري روايت مي‌كند و برخلاف غالب راويان، به‌جاي تأكيد صرف بر وجه ارزشي، حماسي، عاطفي يا شهودي جنگ، جنبة عقلانيِ ادارة جنگ را بازمي‌نماياند. او توليدكنندة گفتماني متفاوت است كه مي‌توان آن را گفتمان «عقلانيت مبتني بر معنويت» نام نهاد. در اين پژوهش، به روش توصيفي ـ تحليلي، مجموعاً 90 دقيقه از روايات بازگوشده در اسفند 98 در يادمان شهيد حسن باقري را از منظر «تحليل گفتمان» بررسي و واكاوي كرده‌ايم. تحليل اين روايات، در سه سطح «توصيف»، «تفسير» و «تبيين» از منظر تحليل گفتمان انتقادي فركلاف و ترسيم مفصل‌بندي اين گفتمان برمبناي رويكرد لاكلا و موف، حاكي از آن است كه «برجسته‌سازي‌ها» و «حاشيه‌راني‌ها» در كلام راوي يادمان همه درراستاي تبيين عقلاني وقايع جنگ تحميلي است و ازاين‌رو ظرفيت بالايي در برقراري ارتباط با مخاطب امروزي دارد.

The narrators of the war, with the oral reflection of the memories and events of the holy defense era and the narration of an important moment in the contemporary history of this land, play a prominent role in introducing the holy defense era to today's generation and modeling it. The Supreme Leader has always emphasized the important role of narrators in accurately identifying the cultural treasures of sacred defense and modeling martyrs, without exaggeration or provocation. Meanwhile, the narrator of the memorial of Martyr Hassan Bagheri narrates a lesser-known period, namely the first years of the war, focusing on the role of Hassan Bagheri. He is the producer of a different discourse, which can be called the discourse of "spirituality-based rationality." In this descriptive-analytical study, we have examined and analyzed a total of 90 minutes of narrations recounted in Esfand 98 in the memory of Martyr Hassan Bagheri from the perspective of "discourse analysis." The analysis of these narrations, in three levels of “description”, “interpretation” and “explanation” from the aspect of critical discourse analysis of Fairclough and tracing the articulation based on laclau and Mouffe’s theory includes outstanding and decenteralize in the language of narrations toward the reasonable clarification of it; Therefore it has a high capacity to communicate with today's addressee.