عنوان مقاله :
تحليل و بررسي انتقادات ابن ابي‌الحديد معتزلي به «الشافي» سيد مرتضي
عنوان به زبان ديگر :
An Analysis and Review of Ibn Abi al-Hadid Mu'tazili's Criticisms of "Al-Shafi" by Seyed al-Murtada
پديد آورندگان :
اثباتي، اسماعيل دانشگاه علامه طباطبائي - دانشكده الهيات - گروه فلسفه و كلام اسلامي
كليدواژه :
ابن ابي‌الحديد , شرح نهج‌البلاغه , الشافي , سيد مرتضي , المغني , قاضي عبدالجبار , انتقادات معتزله بر مسئله امامت
چكيده فارسي :
قاضي عبدالجبار معتزلي (415ق) در جلد بيستم «المغني في ابواب التوحيد و العدل» به نقد آراي اماميه در مسئلۀ امامت پرداخته است. سيد مرتضي (436ق) در پاسخ به او «الشافي في الامامه» را نوشت. ابن ابي‌الحديد معتزلي (656ق) در ضمن شرح نهج‌البلاغه، برخي از ديدگاه‌هاي سيد مرتضي را از كتابش نقل و نقد كرده است. اين گزارش‌هاي پراكنده كه در واقع نقد كتاب «الشافي في الامامه» است، تنها بازمانده‌هاي انتقادات معتزله و بيانگر نحوۀ مواجهه و نقدهاي آنان به اين كتاب است. نوشتار پيش‌رو تلاشي است در پي جمع‌آوري، تحليل و بررسي انتقادات ابن ابي‌الحديد. او از باورهاي اصلي معتزله در مسئله امامت و حقانيت خلفاي سه‌گانه دفاع مي‌كند و برخي از مباني اصولي و كلامي سيد مرتضي را نقد كرده است. ابن ابي‌الحديد در موارد متعددي استدلال سيد مرتضي را قوي‌تر مي‌داند و گاه خود نيز ادله‌اي در نقد سخنان قاضي ارائه مي‌كند. ابن ابي‌الحديد تا جايي كه باورهايش به او اجازه مي‌دهد، از جادۀ انصاف خارج نشده و كلامش تا حد زيادي خالي از توهين، تحقير و افتراست.
چكيده لاتين :
Ghazi Abdul Jabbar Mu'tazili (415 AH) has criticized the views of the Imamiyya on the issue of Imamate in his book Al-Mughni, volume 20, chapter monotheism and justice. In response to this book, Seyed Murtada (436 AH) wrote al-Shafi fi al- Imamate. In his book, commentary of Nahj al-Balagha, Ibn Abi al-Hadid al-Mu'tazili (656 AH) has criticized some of the views of Seyed Murtada. These scattered reports, which are in fact a critique of al-Shafi'i fi al-Imamate, are the only remnants of the Mu'tazilites' criticisms and show how they approached and criticized this book. This study tries to collect, analyze and review the criticisms of Ibn Abi al-Hadid. He defends the main beliefs of the Mu'tazilites on the issue of Imamate and the legitimacy of the three caliphs and has criticized some of the principles and theology of Seyed Murtada. Ibn Abi al-Hadid in many cases considers the argument of Seyed Murtada stronger and sometimes he himself presents arguments in criticizing the words of the Abdul Jabbar Mu’tazili. As far as his beliefs allow, Ibn Abi al-Hadid has been fair in his criticisms, and his words are largely free of insults, humiliation and slander.
عنوان نشريه :
معرفت كلامي
