تحليل نابرابري‌هاي فضايي توزيع خدمات شهري و ارتباط آن با كيفيت زندگي ساكنين جهت دستيابي به محلات پايدار (مطالعه موردي: محلات شهر تهران)

Analysis of Spatial Inequalities of Utilities Distribution and Its Relationship with Residents Quality of Life to Achieve Sustainable Neighborhoods (A Case Study of Tehran Neighborhoods)

در مقاله حاضر وضعيت عدالت فضايي در توزيع خدمات شهري در محلاتي از مناطق منتخب شهر تهران بررسي مي‌گردد. روش پژوهش از نوع توصيفي تحليلي است، در بخش نخست از طريق خوشه‌بنديK-means تعدادي از محلات همگن انتخاب گرديدند سپس با مدل آنتروپي شانون وزن‌دهي شده و با استفاده از مدل ويكور (VIKOR) توزيع خدمات در سطح محلات مورد نظر بررسي‌شده محلات مورد نظر رتبه‌بندي شدند. در بخش دوم كيفيت زندگي در اين محلات از منظر شهروندان با طراحي پرسشنامه‌هايي كه روايي آن با استفاده از آزمون بارتلت 71 /0 درصد و پايايي آن نيز با استفاده از آلفاي كرونباخ، مقدار 073/ 0 درصد تعيين شد، مورد بررسي قرار گرفت و براي مقايسه بين توزيع خدمات و كيفيت زندگي از دو تكنيك تحليل همبستگي و تحليل رگرسيون استفاده شد. نتايج رتبه‌بندي محلات با اين دو روش متفاوت بود كه نشان داد جهت دستيابي به محلات پايدار اتكا صرف به معيار كمي سرانه‌ به تنهايي جوابگوي نيازهاي شهروندان نيست و عدالت، اختصاص خدمات متناسب با شرايط افراد مي‌باشد كه تأمين آنها نياز به سازوكار و برنامه‌ريزي‌هايي دارد كه بايد از سوي مديريت شهري سازمان‌دهي شود و لازم است ديدگاه‌ها و نيازهاي واقعي شهروندان نيز در برنامه‌ريزي‌ها لحاظ گردد. كليدواژه‌ها

The present study addresses the issue of spatial justice in the distribution of urban services in the neighborhoods from selected districts of Tehran. In this descriptive-analytical study, In the first part, some homogeneous neighborhoods were selected through K-means clustering. Afterward, once weighed by the Shannon entropy model, these neighborhoods were evaluated in terms of service distribution using the VIKOR model and then were ranked. Moreover, In the second part, citizens' quality of life in these neighborhoods was assessed by designing a questionnaire that used correlation and regression analysis to compare the distribution of services and quality of life. The two methods yielded different results for ranking of the neighborhoods, which showed that per capita quantification alone does not meet the needs of citizens to achieve sustainable neighborhoods. The obtained results indicated that the per capita services cannot lonely meet the citizens' needs and justice is indeed the allocation of services proportionate to the individuals' conditions. Therefore, meeting the citizens' needs requires appropriate mechanisms and planning that should be organized and handled by urban management.