بررسي ارتباط بين سواد سلامت و ميزان خودمراقبتي در جمعيت حاشيه‌نشين تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي سبزوار

زمينه و هدف: سواد سلامت را مي‌توان به‌صورت توانايي خواندن، درك و عمل كردن براساس توصيه‌هاي بهداشتي و خودمراقبتي به معني پيروي از يك شيوه زندگي سالم به‌منظور پيشگيري از بيماري‌ها تعريف كرد. سواد سلامت، يكي از اجزاي مهم در خودمراقبتي محسوب مي‌شود. هدف از اين مطالعه، بررسي ارتباط بين سواد سلامت بر ميزان خودمراقبتي و اتخاذ رفتارهاي پيشگيرانه توسط مردم مي‌باشد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه به‌صورت توصيفي تحليلي روي 359 نفر ساكن در حاشيه شهر سبزوار انجام شد. داده‌ها به روش پرسشگري با پرسش‌نامه جمع‌آوري گرديد. داده‌هاي جمع‌آوري شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS16 (آمار توصيفي و تحليلي) و با آزمون‌هاي همبستگي، T test و ANOVA تجزيه‌وتحليل شد. يافته‌ها: بيش از نيمي از افراد موردمطالعه، از سطح سواد سلامت كافي با 54/9 درصد برخوردار بودند و فقط 5 /7درصد افراد سطح سواد سلامت ناكافي داشتند. ضمن اينكه 37/6 درصد افراد نيز داراي سطح سواد سلامت مرزي بودند. ميانگين سواد سلامت در مردان 13/6± 84/49و ميانگين سواد سلامت در زنان 14/02±86/67و در دو جنس، تفاوت معني‌داري نداشت. از مجموع 359 نفر مشاركت‌كننده، امتياز خودمراقبتي 206 نفر (57/4درصد) از مشاركت‌كنندگان در حد متوسط بود و بقيه افراد با تعداد 153 نفر (42/6درصد) در حد ضعيف بودند و هيچ‌كدام از مشاركت‌كنندگان، امتياز در حد قوي را كسب نكردند. بين سواد سلامت كل و خودمراقبتي كل، ارتباط معني‌داري وجود نداشت ولي بين سواد سلامت كل با ابعادي از خودمراقبتي شامل تحرك/ خستگي، احساس خوشحالي، عملكرد اجتماعي و درد، ارتباط معني‌داري وجود داشت. همچنين خودمراقبتي كل فقط با بعد مهارت انجام فعاليت از ابعاد سواد سلامت، ارتباط معني‌داري داشت و با ساير ابعاد آن، ارتباط معني‌داري نداشت. نتيجه‌گيري: هر چند بين سواد سلامت كل و خودمراقبتي كل، ارتباط معني‌داري وجود نداشت ولي بين سواد سلامت كل با ابعادي از خودمراقبتي؛ شامل تحرك/ خستگي، احساس خوشحالي، عملكرد اجتماعي و درد، ارتباط معني‌داري وجود داشت. با توجه به اينكه تنها نيمي از افراد سواد سلامت كافي داشتند و هيچ‌يك از افراد از وضعيت خودمراقبتي مطلوبي برخوردار نبودند؛ انجام اقدامات مؤثر براي افزايش ميزان سواد سلامت افراد و به دنبال آن، ارتقاي خودمراقبتي به‌طور جدي توصيه مي‌گردد.