نظريۀ جامعه‌شناسي عمومي و اخلاق در پژوهش

جامعه‌شناسي عمومي به‌منزلۀ يك حوزۀ بين‌رشته‌اي بر دانش برخاسته از مردم و براي مردم تأكيد كرده و معتقد به ارائه سياست‌هايي براي تأمين رفاه عمومي جامعه است. اخلاق پژوهش نيز مدعي است پژوهشگر بايد در مطالعۀ سوژه‌ها ‎شيوه‌اي اخلاقي در پيش بگيرد. با اين حال، از يك سو، جامعه‌شناسي عمومي قرار دارد كه با مردم و پژوهش دربارۀ آن‎ها ارتباط تنگاتنگ دارد و از سوي ديگر، اين ارتباط، جامعه‌شناس را درگير بخشي از مسائل اخلاقي مي‌كند كه محصول تعاملات پژوهشگر، مشاركت‌كنندگان، ذي‌نفعان و حاميان پژوهش است. اين مقاله مي‌كوشد به اين پرسش پاسخ دهد كه اساساً چه مسائل اخلاقي در حوزۀ پژوهش با نگاه جامعه‌شناسي عمومي وجود دارد كه هدف آن بازگرداندن ارزش‌هاي اخلاقي به پژوهش‌هاي اجتماعي است. روش در اين پژوهش، توصيفي– تحليلي و داده‌هاي پژوهش مبتني بر مطالعۀ منابع كتابخانه‌اي است. بررسي يافته‌هاي موجود نشان مي‌دهد نگاه حداكثري به انتخاب مشاركت‌كنندگان، آزادي پژوهشگر در اظهار نظرهاي علمي، درنظرگرفتن مزاياي تحقيق و توجه به نظارت‌ناپذيري و پيامدهاي ناگوار تأثير پژوهش‌ها بر مشاركت‌كنندگان مستقيم، چهار مسئله اخلاقي مهمي است كه مي‌توان در حوزۀ پژوهش با نگاه جامعه‌شناسي عمومي طرح و پيگيري كرد.