تأثير پرتو فرابنفش بر رشد، مورفولوژي و فنولوژي سه رقم گل گندم (Centaurea cyanus)

در دهه‌هاي گذشته فعاليت‌هاي انساني موجب اثرات نامطلوبي بر اتمسفر و لايه ازن استراتوسفري و در نتيجه افزايش ميزان پرتو فرابنفش خورشيد در سطح كره زمين به‌‌ويژه در ارتفاعات شده است. پژوهش حاضر به‌منظور ارزيابي تأثير پرتو فرابنفش بر رشد، خصوصيات مورفولوژي و فنولوژي سه رقم گل گندم در شرايط گلخانه در سال 1397 انجام گرفت. آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح پايه‌ كاملاً تصادفي اجرا شد. پرتو فرابنفش در چهار سطح به‌عنوان عامل اول (شامل: شاهد، پرتو فرابنفش A، پرتو فرابنفش B و پرتو فرابنفش A+B) و سه رقم گل گندم (ارقام صورتي C. cyanus var. Kornblume pink، قرمز C. cyanus var. Kornblume rot و آبي C. cyanus var. Kornblume blau) به‌عنوان فاكتور دوم در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه تيمار پرتو فرابنفش B و كاربرد همزمان فرابنفش A و B منجر به كاهش اغلب صفات مورفولوژي و صفات وابسته به رشد و عملكرد گياه گرديد. تيمار پرتو فرابنفش A باعث كاهش طول ساقه گل‌دهنده و وزن‌تر و خشك بوته در مقايسه با تيمار شاهد گرديد. بررسي نتايج مطالعه حاضر نشان مي‌دهد كه كاربرد پرتو فرابنفش A منجر به كاهش تعداد روز تا ظهور اولين غنچه گل و تعداد روز تا باز شدن اولين گل در ارقام گل گندم نسبت به تيمار شاهد گرديد. تيمار پرتو فرابفش B باعث گلدهي زودتر گل گندم در مقايسه با فرابنفش A گرديد. با اين‌حال سريع‌ترين ورود به فاز زايشي و گلدهي ارقام گل گندم با كاربرد همزمان فرابنفش A و B مشاهده شد. با وجود اين‌كه رقم Kornblume rot از رشد رويشي بيشتري برخوردار بود، رقم Kornblume pink با داشتن تعداد گل‌هاي بيشتر، بالاترين عملكرد گل و گلدهي سريع‎تر نسبت به ساير ارقام مورد مطالعه براي كشت مناسب‌تر است.