تحليل روش امام صادق(عليه السلام) در عرضه روايات بر قرآن كريم

عرضه حديث بر قرآن، به عنوان اصيل‌‌ترين معيار سنجش احاديث، در منابع روايي بارها تاكيد شده‌‌ و درباره ابعاد مختلف آن خصوصاً اعتبارسنجي اين احاديث و مراد از موافقت و مخالفت با قرآن، ديدگاه‌هاي مختلف و متعددي مطرح شده است. اما اين موضوعِ حديثي با نگاهي بيروني مورد تحليل قرار گرفته و چيستي و چگونگي آن به طور مستوفي بر پايه سيره معصومان (ع)، بررسي نشده است. اين تحقيق با روش توصيفي تحليلي، پس از استخراج روايات عرضه شده بر قرآن توسط امام صادق (ع) و تحليل آنها، گزاره‌ها و ضوابط چگونگي عرضه روايات بر قرآن كريم را ارائه مي‌‌نمايد. بر پايه نتايج اين تحقيق در سيره امام صادق (ع)، علي‌رغم امكان عرضه همه روايات بر قرآن، شرط ابتدايي عرضه حديث بر قرآني، ترديد و شبهه‌ در معنا و صدور حديث است. بر اساس نمونه‌هاي روايي عرضه توسط امام صادق (ع)، گستره مدلول قرآن در فرايند عرضه، مدلي مركب از حداقل يكي از نص، ظاهر، اصول، گفتمان (شبكه مفهومي آيات) و مدلول تأويلي باطني قرآن است. منظور از اصول قرآني، گزاره‌‌ها و مفاهيم ثابت و مورد پذيرش قرآني است كه در يك يا چند آيه، به تصريح بيان شده است. تفاوت اين مفهوم با روح حاكم قرآن هم عدم دخالت ذوق شخصي و سليقه‌‌ در فرايند كشف و نيز ساده بودن دستيابي به آن است. به علاوه در مورد گفتمان قرآني، بر اساس احاديث امام صادق (ع) بايد آن را مجموعه‌‌‌‌اي متشكل از آموزه‌‌هاي نهادينه‌‌شده قرآني و در موضوعات مختلف دانست كه با هم‌‌بستگي معنايي، مفهومي خاص را منتقل مي‌كنند.