مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مخاطرات اقليمي و امنيت؛ بررسي خشونت و امواج گرمايي در شهرستان بيرجند

چكيده فارسي :

در حال حاضر پديده‌هاي حدي اقليم در كانون توجه پژوهش‌گران قرار دارند زيرا خطر افزايش فراواني، مدت و حساسيت آستانه‌هاي اقليمي به وسيله‌ي افزايش غلظت گازهاي گلخانه‌اي در جو افزايش يافته است. موج‌هاي گرمايي از مهم‌ترين بلاياي آب‌و‌هوايي بوده كه هر سال پيامدهاي زيست‌محيطي و انساني مخربي را در طبيعت بجاي مي‌گذارند. امواج گرما مهم‌ترين عامل مرگ‌ومير مرتبط با اقليم مي‌باشند، همچنين استرس‌هاي گرمايي را افزايش مي‌دهد، بنابراين يكي از عوامل بروز بحران در جوامع انساني و محيط طبيعي بوده و منجر به بهم‌خوردن نظم محيطي مي‌شود. استان خراسان‌جنوبي در پارامترهاي اقليمي از جمله موج‌هاي گرمايي تغييرپذير بوده و نوسانات شديدي دارد كه از سالي به سال ديگر متفاوت است. بر اين اساس افزايش رخداد امواج گرمايي و تشديد گرم موجب تنش هاي اجتماعات شهري بخصوص در مناطق پر ازدحام خواهد شد. گرماي شديد و طولاني مدت مي تواند به طور مستقيم بر سلامت ما با ايجاد تنش گرما و در شرايط بسيار شديد حتي منجر به مرگ شود. اولين راه شامل اثر نامطلوب درجه حرارت گرم بر تحريك پذيري پرخاشگري و خشونت، كج خلقي مي باشد. دوم شامل اثرات غير مستقيم جهاني گرم شدن كره زمين بر عوامل شناخته شده براي برقراردادن كودكان و نوجونان در معرض خطر تبديل شدن به خشونت مي باشد. در اين پژوهش ابتدا داده‌هاي دماي بيشينه ايستگاه‌هاي سينوپتيك و كليماتولوژي استان در كل دوره‌ي آماري فراهم و سپس در محيط نرم‌افزار متلب پايگاه داده‌ي آن مهيا شد،سپس در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي با استفاده از روش كرجينگ ساده ميانيابي گرديد و در نهايت با برنامه‌نويسي در نرم‌افزار متلب كانون‌هاي رخداد موج‌هاي گرمايي شديد استان شناسايي شد. مهم‌ترين كانون رخداد امواج گرمايي استان، جنوب و جنوب‌غرب و قطب گرمايي ديگر استان بشرويه و سه‌قلعه مي‌باشد. براي رابطه ميزان نزاع فردي، نزاع جمعي، چاقوكشي، قتل و ... به عنوان متغير وابسته و دما و امواج گرمايي به عنوان متغير مستقل، با استفاده از مدل رگرسيون خطي ساده و رگرسيون چند متغيره، محاسبه شد. با توجه به ضريب تعيين نزاع فردي كه 0/86 بدست آمده است، نشاندهنده اين است كه 0/86 درصد تغييرات نزاع فردي را مي توان با دما پيش بيني نمود. در اين پژوهش مشخص شد كه خشونت هايي مانند نزاع فردي، نزاع دسته جمعي، چاقوكشي و قتل، سرقت رابطه معناداري با امواج گرمايي داشته اند.