كليدواژه :
بهره وري خاك , تجزيه به مؤلفه اصلي , آماربرداري نواري , درجه پوسيدگي
چكيده فارسي :
حفاظت از خشكه دارها، اثرات مهمي بر ساختار و بيوشيمي فرآيندهاي جاري در زيست بومهاي جنگلي مي گذارد. برخي از خصوصيات پويايي اين درختان در مطالعات موردتوجه قرارگرفته‌اند، اما مطالعه در مورد شدت پوسيدگي و نوع گونه خشكه دار، با ويژگيهاي خاك اطراف، كمتر موردتوجه قرارگرفته است. لذا هدف مطالعه حاضر لذا بررسي تأثير شدت پوسيدگي و نوع گونه هاي خشكه دار، بر عناصر معدني خاك در جنگل هاي منطقه سرچشمه چالوس مي باشد. بدين منظور، از ترانسكت هاي نواري با عرض 10 متر و فاصله 80 متر از يكديگر استفاده و مجموعاً 71 خشكه دار افتاده شناسايي گرديد. بعد از تعيين نوع گونه، پايه ها برحسب ميزان پوسيدگي در يكي از چهار طبقه پوسيدگي (خشكه دار تازه، شروع پوسيدگي، پوسيدگي پيشرفته و پوسيدگي كامل) قرار گرفتند. به‌منظور بررسي ويژگي هاي خاك، نمونه خاك از عمق 30 – 0 سانتي متر در نزديكترين نقطه از هر خشكه دار برداشت شد. درصد نيتروژن كل، فسفر قابل‌جذب (ppm)، درصد پتاسيم، ميزان pH، درصد رطوبت خاك، درصد كربن، C/N و زيوزن كرمهاي خاكي (گرم) در اين مطالعه بررسي شدند. جهت تعيين رابطه بين خشكه دار و مشخصه هاي خاكي موردبررسي، از روش تجزيه به مؤلفه هاي اصلي (PCA) و تجزيه واريانس استفاده گرديد. نتايج نشان داد رابطه اي قوي بين مقادير كربن و C/N با گونه بلوط وجود داشت. عناصر غذايي خاك به همراه pH و درصد رطوبت، ارتباط معنيداري را در سطح احتمال 5 درصد با گونه هاي ممرز و توسكا نشان دادند. درصد نيتروژن، فسفر (ppm) و زيوزن كرم خاكي (گرم) به ترتيب با مقادير 0/76، 15/53 و 26/61، بيشترين سطح را در درجه چهارم پوسيدگي داشتند و دو درجه اول پوسيدگي با يكديگر اختلافي نداشتند. درصد پتاسيم، pH خاك و درصد رطوبت از درجه اول تا چهارم پوسيدگي افزايش يافته بود. بر مبناي نتايج مطالعه حاضر مبني بر نقش مهم خشكه دارها در غناي خاك جنگل، خشكه دارها مي بايست در هر اكوسيستم طي عمليات هاي جنگلداري مورد حمايت قرار بگيرند تا بهره وري خاك حفظ گردد.
چكيده لاتين :
Dead trees protection plays a key role in structural and biogeochemical processes in forest ecosystems. Some aspects of dead tree dynamics have been carefully studied. However, the kind and decay degree of dead trees and forest soil properties have not received enough attention. The aim of this research was to study the effect of a kind and decay degree of dead trees on soil mineral properties in the Sarcheshmeh Forest, Chaloos. In so doing, the dead trees were investigated by strip transects with 10 m width and 80 m distance between transects. 71 dead trees were identified. In addition to determining kind of species, dead trees were categorized into four decay classes consisting of a new dead tree, decay beginning, advanced decay, and perfect decay. The Soil sampling for estimating total nitrogen (%), available phosphorus (ppm), K (%), pH, soil moisture (%), carbon (%), C/N, and biomass of earthworm (g) was carried out in the closest position to the dead tree in 0–30 cm depth. Principle Component Analysis (PCA) method and analysis of variances were used to compare the relationship between dead trees and soil properties. The results showed that there was a strong relationship between carbon and C/N values with oak dead trees. Soil nutrients, pH and soil moisture (%) have displayed a significant relationship at the 5 percent probability level with alder and hornbeam dead trees. The fourth decay class had thehighest values of N (0.76%), P (15.53 ppm), and earthworm biomass (26.61 g), whereas there is no significant difference between first and secondary decay classes. The K (%), pH, and soil moisture (%) values increased from first to fourth decay classes. Based on the findings of the current study on the key role of dead trees in forest soil richness, the dead trees should be protected during forestry operations in each forest ecosystem to sustain soil productivity.
