پديد آورندگان :
دولتي، بهنام دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه علوم و مهندسي خاك , سوزو دورو اك، سوناي دانشگاه آنكارا، آنكارا - دانشكده كشاورزي , مرادي، ندا دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكده كشاورزي - گروه علوم و مهندسي خاك
كليدواژه :
لئونارديت , كادميوم , عنصر روي , سرب , سينتيك واجذب
چكيده فارسي :
لئونارديت (Leonardite) منشأ هيوميك و فولويك اسيد بوده و حاوي گروه‌هاي عاملي كمپلكس كننده عناصر سنگين مي‌‌باشد. به منظور بررسي تاثير لئونارديت در سينتيك دفعي كادميوم (Cd)، روي (Zn) و سرب (Pb) در خاك‌هايي با منشأ مواد مادري متفاوت، آزمايشي بصورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي با 2 فاكتور: 1. نوع خاك (سينيت (Syenite)، شيست (Schist) و گابرو (Gabbro)) و 2. سطح لئونارديت (0، 2 و 5 درصد) با سه تكرار اجرا گرديد. جهت اجراي آزمايش ابتدا خاك‌ها با عناصر سنگين مورد مطالعه آلوده شدند و پس از اضافه كردن لئونارديت، نمونه‌برداري در فاصله زماني 2، 24، 48 ساعت، 7، 15، 30، 45، 60 و 90 روز انجام شد. برخي ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي، كاني شناسي (XRD) و سينتيك واجذب فلزات سنگين در سطوح مختلف لئونارديت انجام شد. مقدار واجذب عناصر در نمونه‌هاي تيمار شده با لئونارديت، با گذشت زمان كاهش يافت. پس از برازش داده‌ها بر معادلات سينتيكي، مدل تابع نمايي و پخشيدگي پارابوليك با ضريب تبيين بالا (R2) و خطاي استاندارد كمتر انتخاب گرديدند. نتايج نشان داد تركيب و نوع كاني‌هاي رسي خاك‌ها متفاوت بود. بر اساس آزمايش‌هاي سينتيكي مقدار واجذب فلزات بين سطوح مختلف لئونارديت و همچنين خاك‌هاي مورد مطالعه اختلاف معني‌دار داشت و بيشترين مقدار واجذب (a و b) عناصر در خاك حاصله از سينيت مشاهده گرديد. همچنين به دليل كمتر بودن pH و ظرفيت تبادل كاتيوني خاك سينيت، ضريب پخشيدگي (Kd) نسبت به ساير خاك‌ها افزايش چشم‌گيري براي فلزات سنگين مورد مطالعه نشان داد. بر اين اساس كاربرد لئونارديت بايد با توجه به ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك‌ها صورت گيرد.
چكيده لاتين :
Leonardite is containing humic and fulvic acids, and possesses number of functional groups that play an important role on forming complex with heavy. In order to investigate the effect of Leonardite on the desorption kinetics of Cd, Zn and Pb in soils with different maternal sources, an experiment was conducted as a factorial based on a completely randomized design with two factors: 1. soil type (Syenite, Schist and Gabbro) and 2. Leonardite levels (0, 2 and 5%) in three replications. To carry out the experiment, soils were spiked with studied heavy metals and after adding Leonardite, samples were taken at 2, 24, 48, 7, 15, 30, 45, 60 and 90 days. Some physical and chemical properties, mineralogy (XRD) and desorption kinetics of heavy metals were performed at different levels of Leonardite. The amount of metals desorption in the sample treated with Leonardite decreased with time. Kinetics equations of exponential function, exponential function and parabolic diffusion were selected with a high coefficient of explanation (R2) and the lowest standard error (SE). The results showed that the composition and type of clay minerals were different. According to kinetics studies, the amount of metal desorption was significant between the different levels of Leonardite as well as the soils studied and the highest amount of desorption (a and b) of the heavy metals was observed in the Syenite soil.So, due to lower pH and CEC of Syenite soil, diffusion coefficient (Kd) showed a significant increase for the heavy metals (Cd,Pb and Zn) in comparison with other soils. Thus, Leonardite application must on the basis economic and physical and chemical properties of soil will be done.
