پديد آورندگان :
فرهادي، حسن دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليد گياهي , شريفاني، محمد مهدي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليد گياهي , عليزاده، مهدي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليد گياهي , حكم آبادي، حسين مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان سمنان (شاهرود) - ايستگاه تحقيقات پسته دامغان , علي نيائي فرد، ساسان دانشگاه تهران - پرديس ابوريحان - گروه علوم باغباني
كليدواژه :
اينتگريما , تحمل به خشكي , تلاقي كنترل شده , جذب عناصر
چكيده فارسي :
تنش خشكي يكي از مهم‌ترين فاكتورهاي محدود كننده رشد و عملكرد پسته در ايران است. در اين پژوهش به منظور بررسي تأثير تنش خشكي بر غلظت عناصر معدني كم مصرف و پر مصرف پايه‌ها و هيبريدهاي بين گونه‌اي جنس پسته، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار به صورت گلداني در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال 99- 1398 به اجرا در آمد. تيمارهاي آزمايش شامل 10 پايه پسته احمد آقايي، اكبري، سرخه‌حسيني، گرمه، فندقي و هيبريد بين گونه‌اي (احمد آقايي × اينتگريما، اكبري × اينتگريما، سرخه‌حسيني × اينتگريما، گرمه × اينتگريما و فندقي × اينتگريما) و سه سطح خشكي شامل شاهد (ظرفيت زراعي)، تنش ملايم (65 درصد ظرفيت زراعي) و تنش شديد (30 درصد ظرفيت زراعي) بودند كه 84 روز روي دانهال‌هاي سه ماهه پسته اعمال شدند. در انتهاي آزمايش، مقدار عناصر غذايي در برگ و ريشه گياهان مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تنش خشكي اثرات معني‌داري بر روي وضعيت مواد معدني برگ و ريشه پايه‌هاي مورد بررسي داشت. طبق نتايج، پاسخ‌هاي فيزيولوژيكي متفاوتي در پاسخ به تنش‌هاي اعمال شده در ارتباط با جذب عناصر بين پايه‌ها مشاهده شد. با افزايش سطوح تنش، پايه فندقي كم‌ترين و پايه‌هاي هيبريد سرخه‌حسيني × اينتگريما، احمد آقايي × اينتگريما و اكبري × اينتگريما بيش‌ترين افزايش را در خصوص جذب عناصر نيتروژن، فسفر، پتاسيم، كلسيم، منيزيم، روي، آهن، منگنز و مس را نشان دادند. پايه‌هاي احمد آقايي، سرخه‌حسيني، گرمه × اينتگريما، اكبري، گرمه و فندقي × اينتگريما در اكثر صفات از لحاظ غلظت عناصر به ترتيب در رده‌هاي بعدي قرار گرفتند. بر اساس نتايج پژوهش حاضر به نظر مي‌رسد بتوان از پايه‌هاي پر رشد هيبريد سرخه‌حسيني × اينتگريما، احمد آقايي × اينتگريما و اكبري × اينتگريما به عنوان پايه‌هاي حاوي ژن هاي متحمل به خشكي براي اصلاح ارقام با پتانسيل عملكرد بالا در مناطق خشك استفاده كرد.
چكيده لاتين :
Drought stress is one of the most important factors limiting pistachio growth and yield in Iran. In this study, in order to investigate the effect of drought stress on the concentration of low-consumption and high-consumption mineral elements of rootstocks and hybrids between species of the genus pistachios, the experiment was conducted as factorial based on a Completely Randomized Design with four replications in the research greenhouse of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources during 2019-2020. The treatments were consisted of ten pistachio rootstocks Ahmad Aghaei, Akbari, Sorkheh Hosseini, Garmeh, Fandoghi and interspecific hybrids (Ahmad Aghaei × Integerrima, Akbari × Integerrima, Sorkheh Hosseini × Integerrima, Garmeh × Integerrima and Fandoghi × Integerrima) and three levels of drought including control (field capacity), mild stress (65% of field capacity) and Severe stress (30% of field capacity) were applied on 3 months old the seedlings for 84 days. At the end of the experiment, the amount of nutrients in the leaves and roots of the plants were examined. The results showed that drought stress had significant effects on the mineral status of the leaves and roots of the studied rootstocks. According to the results, different physiological responses were observed between the seedlings in their response to water stress. With increasing stress levels, fandoghi rootstock the lowest and the hybrid rootstocks of Sorkheh Hosseini × Integerrima, Ahmad Aghaei × Integerrima and Akbari × Integerrima showed the greatest increase in the absorption of N, P, K, Ca, Mg, Zn, Fe, Mn and Cu between the rootstocks. The rootstocks of Ahmad Aghaei, Sorkheh Hosseini, Garmeh × Integerrima, Akbari, Garmeh and Fandoghi × Integerrima were ranked next in most traits in terms of drought tolerance, respectively. Based on the results of the present study it seems possible from the rootstocks of Sorkhe Hosseini × Integerrima, Ahmad Aghaei × Integerrima and Akbari × Integerrima was used as a rootstocks for dry-tolerant genes to modify cultivars with high yield potential in arid regions.
