مطالعه ريخت شناختي تخمدان، ميوه، دانه و تارهاي دانه در استبرق (Calotropis procera)

Morphological study of ovary, fruit, seed and seed hairs (fibers) in Calotropis procera

استبرق (Calotropis procera) گياهي بسيار مقاوم به تنش هاي خشكي و شوري با قابليت رشد و پراكنش قابل توجه در مناطق گرم و خشك نواحي جنوب استان كرمان است. به دليل اينكه گياه داراي تركيبات دارويي مختلف مي باشد، در درمان بيماريهايي متعدد در طب سنتي نقش دارد. همچنين به دليل اهميت آن در فرآيند گياه پالايي، اين گياه يك شاخص زيستي مفيد براي كنترل آلودگي در مناطق شهري و حومه است. در اين پژوهش ساختار تخمدان و ميوه و ساختار و فراساختار دانه و تارهاي آن با استفاده از استريو ميكروسكوپ، نوري و الكتروني (نگاره) مورد مطالعه قرار گرفت. مادگي دو برچه اي با بخش قاعده اي آزاد و انتهايي به هم پيوسته است كه داراي تخمك هاي واژگون فراوان با تمكن حاشيه اي مي باشد. ميوه تخم مرغي شكل و از نوع برگه (فوليكول) مي باشدكه طي بلوغ متورم شده و ضمن شكوفايي، فرابر آن بصورت برگشته (برعكس) در مي آيد تا صدها دانه ي پهن و قهوه اي رنگ را آزاد كند. دانه ها داراي يك دسته تارهاي سفيد ابريشمي در يك انتها هستند. اين فيبرهاي سفيد كه به دانه ها وصل شده اند به پراكندگي دانه توسط باد كمك مي كنند. تزيينات سطح دانه در مراحل نموي مختلف متفاوت بوده و در ابتدا به صورت تزيينات شبكه اي بوده و در پايان بلوغ به تزيينات برگ مانند سازمان مي يابند كه در لابه لاي آنها ساختارهاي ريز برجسته اي وجود دارد.

Calotropis procera (Aiton) is a highly tolerant shrub to drought and salt stresses with remarkable distribution ability in dry and hot areas of southern of Kerman province, Iran. Due to its pharmacogenetic features, this shrub is used in traditional medicine for the treatment of various diseases. In addition, due to its importance in phytoremediation, this species is a useful bio-indicator for monitoring pollution in urban and suburban areas. In this research, the structure of ovary and fruit, structure and ultrastructure of seed and its hairs (fibers) were studied with stereo, light and scanning electron microscopy (SEM( . The results showed that the gynoecium has two free and superior ovaries with numerous anatropous ovules and marginal placentation. The fruits are oval shaped follicles, which their pericarp become swollen during maturity and split and invert to release hundreds of flat and brown seeds. The seeds have a tuft of silky white hairs at one end. These white fibers attached to the seeds serve to wind dispersal. The seed coat has reticulated ornamentation at early developmental stages and then during maturation, the leaf-like ornamentations differentiate among which the small prominent structures are developed.