پديد آورندگان :
آفروشه، مريم سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي رفسنجان - مؤسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده پسته , محمدي، اميرحسين سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي رفسنجان - مؤسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده پسته , تاج آبادي پور، علي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي رفسنجان - مؤسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده پسته , هاشمي نسب، حجت سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي رفسنجان - مؤسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده پسته , عرب، حسن سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي رفسنجان - مؤسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده پسته
كليدواژه :
آنزيم , پايه , پسته , تنش سرما , خسارت , دو رگه اي بين گونه اي
چكيده فارسي :
هدف از اين پژوهش، ارزيابي واكنش‌هاي مورفو-بيوشيميايي پايه‌ها و دو رگ‌هاي بين‌گونه‌اي جنس پسته به تنش دماهاي سرمازدگي و يخ‌زدگي بود. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام شد. فاكتور اول دما (4 ،0 و 4- درجه سانتي‌گراد) و فاكتور دوم پايه (پايه‌هاي اهلي جنس پسته (قزويني، بادامي و سرخس)، دو رگ‌هاي بين‌گونه‌اي جنس پسته (قزويني×كسور، قزويني×بنه‌باغي، قزويني×بنه، قزويني×آتلانتيكا، قزويني×اينتگريما)، گونه‌هاي غيراهلي (آتلانتيكا (Pistacia atlantica)، اينتگريما (P. integerrima)، كسور (P. khinjuk)، بنه (P. atlantica sp. mutica) و بنه باغي (P. mutica × P. vera)) و پايه هيبريد (UCB1) بود. نتايج اين پژوهش نشان داد كه با كاهش دما به 4- درجه سانتي‌گراد، درصد و شدت خسارت به‌طور معني‌دار افزايش يافت (p <0.01). ارزيابي شدت خسارت نشان داد كه پايه‌هاي بنه، دو رگ قزويني× بنه، سرخس و قزويني متحمل به دماي يخ‌زدگي بودند و بيشترين شاخص خسارت در پايه UCB1، اينتگريما و كسور مشاهده شد. نتايج نشان داد بيشترين درصد خسارت خشكيدگي نهال در پايه UCB1 و بيشترين درصد سرخشكيدگي شاخه مربوط به پايه اينتگريما و كسور بود. بيشترين فعاليت آنزيم آسكوربات پراكسيداز در پايه‌هاي سرخس، قزويني و بنه بود و بيشترين فعاليت آنزيم سوپراكسيد دسموتاز مربوط به پايه بنه و دو رگ قزويني× بنه بود. نتايج اثرات متقابل نشان داد فعاليت آنزيم‌ها در پايه‌هاي متحمل به سرما به‌طور معني‌داري بيشتر از پايه‌هاي حساس به سرما بود. تجزيه خوشه‌اي پايه‌ها بر اساس شاخص‌هاي اندازه‌گيري شده حاكي از اين بود كه در تنش سرما پايه بنه، دو رگ قزويني×بنه، سرخس، قزويني و قزويني× آتلانتيكا در يك زيرگروه قرار گرفتند كه به دليل قرابت نزديك مي‌توان به عنوان پايه‌هاي برتر متحمل به تنش دماهاي سرمازدگي و يخ‌زدگي در برنامه‌هاي اصلاحي مد نظر قرار داد.
چكيده لاتين :
The aim of this study was to evaluate the morpho-biochemical reactions of pistachio rootstocks and their interspecific hybrids to frost and freezing temperature stress. The experiment was performed as a factorial in a completely randomized design with three replications. The first factor was temperature (4, 0 and -4 °C) and the second factor was rootstock ((pistachio domestic rootstocks (Badami Zarand, Sarakhs and Qazvini), hybrids (Qazvini×Khinjuk, Qazvini× Mutica, Qazvini × Baneh Baghi, Qazvini × Atlantica, Qazvini× Integerrima), non-domesticated species including Atlantica ((Pistacia atlantica, Integerrima, Khinjuk, Sarakhs, Mutica (P. atlantica sub. mutica) and Baneh Baghi (P. mutica × P. vera) and UCB1 hybrid. The results of this study showed that morphological and biochemical indices were statistically significant by the applied treatments. According to the results, with decreasing the temperature to -4 °C, the percentage and severity of damage significantly increased (p <0.01). The evaluation of the damage severity showed that the Mutica, hybrid Qazvini × Mutica, Sarakhs, Qazvini were tolerant to freezing temperature and the highest damage index was observed in UCB1, Integerrima and Khinjuk. Based on the results, the highest percentage of seedling drought damage was observed in UCB1 rootstock and the highest percentage of shoot tip drought was related to Integerrima and Khinjuk rootstock. The highest activity of Ascorbate peroxidase enzyme was in Sarakhs, Qazvini and Mutica rootstocks and the highest activity of Superoxide dismutase enzyme was related to Mutica rootstock and hybrid Qazvini× Mutica. The interaction effect showed that the activity of Catalase, Ascorbate peroxidase, Superoxide dismutase, and Guaiacol peroxidase enzymes in cold-tolerant rootstocks was significantly higher than cold-susceptible rootstocks. The results of cluster diagrams based on the evaluated indices showed that in cold temperature stresses, Mutica, Qazvini × Baneh, Sarakhs, Qazvini, and Qazvini ×Atlantica were in a subgroup which indicated the close proximity can be considered as the tolerant rootstocks to frost and freezing temperature stress in the breeding program.
