سينتيك آزادسازي پتاسيم غيرتبادلي در برخي خاك‌هاي تحت كشت پسته شهرستان رفسنجان

Release Kinetics of Nonexchangeable Potassium in Some Soils under Pistachio of Rafsanjan Region

پتاسيم غيرتبادلي نقش مهمي در تغذيه گياهان زراعي دارد، بنابراين مطالعه سرعت آزادسازي پتاسيم غيرتبادلي در خاك‌هاي زراعي ضروري است. اطلاعات مربوط به سينتيك آزادسازي پتاسيم غيرتبادلي در خاك هاي استان كرمان محدود است. لذا در اين تحقيق 15 نمونه خاك از اراضي تحت كشت پسته رفسنجان جمع‌آوري شد و ضمن مطالعه كاني‌شناسي منطقه، سينتيك آزادسازي پتاسيم غيرتبادلي با استفاده از عصارهگيري متوالي با كلريد كلسيم 0/01 مولار مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور تعيين همبستگي ثابت سرعت معادلات سينتيكي با غلظت پتاسيم در برگ پسته، همزمان با نمونه‌برداري خاك نمونه هاي برگ هم از محل تهيه شد. نتايج نشان داد كه رس‌هاي مونت موريلونيت، ايليت و كلريت در خاك‌هاي منطقه حضور دارند و از بين معادلات سينتيكي مرتبه صفر، مرتبه اول، مرتبه دوم، مرتبه سوم، پخشيدگي سهموي، تواني (سرعت دو ثابتي) و الوويچ با توجه به مقادير R2 و SEE، مدل تواني قادر به توصيف رضايت‌بخش سرعت آزادسازي پتاسيم غيرتبادلي است. مقادير ثابت سرعت براي اين معادله بين 57/83-107/86 متغير بود. ثابت سرعت معادلات مورد مطالعه با غلظت پتاسيم برگ همبستگي معني دار نشان نداد. توصيه مي‌شود سرعت آزادسازي پتاسيم غيرتبادلي با روش‌ها و عصاره گيرهاي ديگر نيز مورد مطالعه قرار گيرد.

Nonexchangeable potassium has a critical role in crops nutrition, therefore the study of nonexchangeable release rate in cultivated lands is necessary. Information about release kinetics of nonexchangeable potassium in Kerman province soils is limited. In this research 15 soil samples were collected from Rafsanjan lands under pistachio trees and mineralogical properties and release kinetics of nonexchangeable potassium using successive extraction with 0.01 M CaCl2 were determined. In order to determine correlation coefficient between the constant rate of kinetics equation and potassium concentration in pistachio leaf, leaf samples were collected from studied sites. Results indicated that montmorilonite, illite and chlorite clays are present in studied region and between kinetics equations including zero order, first order, second order, parabolic diffusion, power function(two constant rate) and elovich, according to R2 and SE values, power function model is able to describe nonexchangeable release rate satisfactorily. Constant rate values for this model varied between 57.83- 107.86. Constant rate of studied equations have not significant correlation with the potassium concentration of pistachio trees. It is recommended that release rate of nonexchangeable potassium be studied with other methods and extractants.