تمايز حقوق از اخلاق در نظريه‌ي الزام حقوقيِ هانس كلسن

كلسن نظريه‌ي خود را «نظريه‌ي ناب حقوقي» ناميده است. «ناب بودگيِ» اين نظريه به معناي آغشته نشدن حقوق به هر امر غيرحقوقي است كه خود مستلزم جدايي حقوق از اخلاق است. بر همين پايه كلسن مي‌كوشد صورت ايدئالي را از حقوق ارائه دهد كه از اخلاق متمايز باشد. او در دوران آغازين انديشه‌هايش اين صورت ايدئال را گزاره‌اي شرطي مي داند كه مخاطبانش اجرا كنندگان حقوق هستند. اين در حالي است كه گزاره‌اي اخلاقي غير شرطي بوده و مستقيم بر اتباع خود امر مي‌كنند. اما هنجاري بودن پوزيتيويسم او سبب مي‌شود كه معناي اين گزاره‌ي شرطي به يك الزام حقوقي تكليفمحور اشاره كند و در معنا و عينيت خود با گزاره‌هاي اخلاق همانند باشد؛ يعني الزام حقوقي در اين دوره بر «بايدي» بنا شده است كه همانند همتاي اخلاقيش ريشه در ضرورت عقلاني دارد. اين امر به هنجار بنيادين به‌عنوان سرچشمه‌ي اين ضرورت چهره‌اي اخلاقي مي‌بخشد و آشتي دادن ناب بودگي نظريه‌ي كلسن با هنجاري بودنش را دشوار مي‌كند. كلسن كه خود از اين مشكل آگاه بود، مي‌كوشد با طرح نظريه‌ي قدرت‌دهي كه در آن «بايد» در معناي اعطاي صلاحيت فهميده مي‌شود، الزام حقوقي را به‌عنوان مفهومي درجه اول كنار گذاشته و صورت ايدئالي را جايگزين كند كه اين بار نه امري و نه تكليفمحور است و نه مستقيم اتباع خود را مخاطب قرار مي‌دهد. بدين‌صورت او ناب‌ترين شكل صورت ايدئال حقوق را ارائه مي‌دهد. اين مقاله به تلاش كلسن براي ارائه‌ي نظريه‌ي حقوقي‌اي هنجاري و در عين حال مستقل از اخلاق پرداخته و آن را مورد نقد قرار مي‌دهد.