آيا فاكتورهاي جمعيت شناختي مي‌توانند رفتارهاي حامي محيط زيست طبيعت‌گردان را پيش‌بيني كنند؟

Do the demographic factors can predict pro-environmental behavior of ecotourists

در سال‌هاي اخير، همزمان با تشديد مشكلات محيط زيستي در سطح جهاني، پايداري مقاصد طبيعت‌گردي نيز با چالش‌هايي روبرو شده است. از آنجا كه در اكثر موارد، انسانها مسبب اصلي مشكلات محيط زيستي هستند، در صورت عدم تغيير رفتار، اثرات تخريب‌هاي غيرقابل برگشت انساني، حيات در كره زمين را به خطر خواهد انداخت. از اين روي نظارت و مديريت بر عرصه‌هاي طبيعي نياز به رفتارهاي حامي محيط زيست براي به حداقل رساندن تأثيرات منفي فعاليت‌هاي انساني بر محيط زيست دارد. اين رفتارهاي حامي محيط زيست در جوامع مختلف تحت تاثير عوامل مختلف اجتماعي (جمعيت‌شناختي)، بيروني و دورني قرار دارند. هدف مطالعه حاضر بررسي تاثير فاكتورهاي جمعيت‌شناختي (جنسيت، وضعيت تأهل، سن، تحصيلات، درآمد و وضعيت شغلي، تحصيلات و شغل والدين) بر ميزان رفتار حامي محيط زيست طبيعت‌گردان است. جمعيت آماري تحقيق شامل كليه طبيعت‌گردان مناطق طبيعت‌گردي پارك طبيعت شمخال و پارك جنگلي طبيعي ارتوكند است. براي رسيدن به اين هدف، بر اساس فرمول كوكران تعداد 760 پرسشنامه (384 پرسشنامه در ارتوكند، 376 پرسشنامه در شمخال)، در تابستان و پاييز 1398 به روش نمونه-گيري تصادفي و به صورت مصاحبه حضوري تكميل گرديد. داده‌هاي مربوط به فاكتورهاي جمعيت شناسي و رفتارهاي محيط زيستي طبيعت گردان از طريق اين پرسش نامه‌ها جمع آوري شد. متناسب با نوع داده ها و اطلاعات، از آزمون T دو نمونه مستقل و آناليز واريانس يك طرفه(ANOVA) جهت تحليل داده‌ها استفاده شد. نتايج پژوهش بيانگر اين است كه سن، تحصيلات، شغل، درآمد، تحصيلات مادر و شغل پدر تاثير معناداري بر ميزان رفتارهاي حامي محيط زيست طبيعت‌گردان دارند. همچنين يافته‌ها اشاره دارند كه خانم‌هاي شاغل و طبيعت‌گردان تحصيل‌كرده با درآمد متوسط، كه مادران تحصيل‌كرده و پدراني با شغل‌هاي دولتي دارند، افراد محيط زيست‌گرا‌تري هستند و رفتارهاي حامي محيط زيست بيشتري نسبت ساير طبيعت‌گردان دارند.

In recent years, as environmental problems getting worse throughout the earth, popular and nature tourism destinations face challenges in preserving ecological and sustainability resources. Monitoring and managing these natural areas requires Pro-Environmental Behavior to minimize the harmful effects of human activities on the environment. However, these targeted actions namely pro-environmental behaviors, are frequently influenced by various factors. The purpose of this research is investigating the influence of socio-demographic factors (gender, marital status, age, education, income and occupation status, education and occupation of parent) on pro-environmental behaviors of ecotourists. The statistical population of the study includes all ecotourists of Shamkhal Nature Park and Ortokand Natural Forest Park in Khorasan Razavi province of Iran. After filling 760 questionnaires in summer and autumn of 2018 by face to face method, in accordance with the type of collected data and information, T-test and ANOVA were used for data analysis in SPSS 20 software. The results show that age, education, occupation, income, mother's education and father's job have significant effect on pro-environmental behaviors of ecotourists. Also the findings indicate that eemployed women and educated ecotourists with medium income, who have educated mothers and fathers with governmental jobs, are more environmental and doing more pro-environmental behaviors than other ecotourists.