پديد آورندگان :
خاني تمليه، ذبيح الله دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي آب، اروميه، ايران , رضايي، حسين دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي آب، اروميه، ايران , ميرعباسي نجف آبادي، رسول دانشگاه شهركرد - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي آب، شهركرد، ايران
كليدواژه :
تابع مفصل تودرتو , تحليل چهار متغيره , دوره بازگشت , شاخص بارش استاندارد شده اصلاحي
چكيده فارسي :
خشكسالي پديده‌اي اجتناب‌ناپذير و از جمله بلايايي است كه بايد آن را بدون امكان پيشگيري تلقي نمود، اما مي‌توان اين پديده را مديريت و ساماندهي كرد. هدف اصلي اين مطالعه نشان دادن چگونگي استفاده از توابع مفصل تودرتو، در تحليل چهار متغيره پديده خشكسالي است كه براي اولين بار در غرب كشور مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور، ابتدا با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده اصلاحي (SPImod) خصوصيات خشكسالي شامل شدت، مدت، فاصله بين آغاز دو خشكسالي متوالي و پيك خشكسالي استخراج گرديد. سپس توزيع‌هاي فراواني مختلف بر متغيرهاي مذكور برازش داده شد و توزيع حاشيه‌اي مناسب براي هر خصوصيت خشكسالي مشخص گرديد. بر اين اساس براي متغيرهاي شدت و مدت خشكسالي بترتيب توابع توزيع گاما و نمائي و براي متغيرهاي فاصله بين آغاز دو خشكسالي متوالي و پيك خشكسالي، تابع مقادير حدي بعنوان توابع توزيع حاشيه‌اي برتر شناسايي شدند. جهت تحليل چهار متغيره با استفاده از روش مفصل‌هاي تودرتو متغيرهاي مذكور دو به دو با هم جفت شدند و بر آنها 9 تابع مفصل كلايتون، علي- ميخائيل- حق، فارلي- گامبل- مورگنسترن، فرانك، گامبل، گامبل- هوگارد، پلاكت، فيليپ- گامبل و جوئي برازش داده شد. جهت تشخيص تابع مفصل برتر از معيار آكائيكه، حداكثر درستنمائي و ضريب نش- ساتكليف استفاده گرديد. نتايج حاصل نشان داد كه تابع مفصل جوئي تابع برتر براي ايجاد توزيع چندمتغيره در منطقه مورد مطالعه است. همچنين روش تحليل چهار متغيره مشخصه‌هاي خشكسالي، اطلاعات مفيدي جهت پيش‌بيني و برنامه‌ريزي براي مقابله با اثرات خشكسالي در اختيار مديران و برنامه‌ريزان قرار مي‌دهد.
چكيده لاتين :
Drought is a natural disaster and inevitable phenomenon, which should be considered preventable, but can be managed and organized. The main purpose of this study is to show how copula functions are used in the four-variable analysis of drought in the west of Iran. For this purpose, the drought characteristics, including severity, duration, inter arrival time and peak were extracted using modified Standardized Precipitation Index (SPImod). Then the frequency distributions were fitted to the mentioned drought characteristics and the best fitted marginal distribution were specified for every drought characteristics. The results showed that the gamma and exponential distributions had the best fitness on the drought severity and duration, respectively. Also, for drought peak and inter arrival time variables, the GEV function was known as the best fitted marginal distribution. In order to four variate analysis of drought characteristics, these variables were paired two by two using nested copula method. For this purpose, the fitness of nine copula functions, including Clayton, Ali-Mikhail- Haq, Farlie- Gamble- Morgenstern, Frank, Gamble, Gamble- Hougaard, Plackett, Philip Gamble and Joe were examined using Akaike Information Criterion (AIC), Maximum Likelihood (ML), and Nash-Sutcliffe Efficiency (NSE) criteria. The results showed that Joe copula is the best function for constructing the multivariate distribution in the study area. Also, this study showed that a four-variate analysis of drought provide useful information for planners and managers for drought prediction and planning to cope with drought consequences.
