مقايسه روش‌هاي برداشت سبز و سوخته نيشكر و بررسي اثرات زيست محيطي آتش زدن مزارع در برداشت سوخته نيشكر در استان خوزستان

Comparison of green and burnt sugarcane harvesting methods and Environmental Impacts of Burning Farms on Sugarcane Harvesting in Khuzestan Province

سوزاندن نيشكر عملي است كه قبل از برداشت نيشكر به‌منظور تسهيل برداشت و يا بعد از برداشت سبز به‌منظور حذف بقاياي گياهي مانده در مزرعه انجام مي‌گيرد. هدف از اين مطالعه، مقايسه روش‌هاي برداشت سبز و سوخته نيشكر و بررسي اثرات زيست‌محيطي آتش‌زدن مزارع در برداشت سوخته نيشكر در شركت توسعه نيشكر و صنايع جانبي در استان خوزستان است. براي بررسي روش‌هاي برداشت سبز و سوخته نيشكر از تحليل سلسله مراتبي استفاده شد. جهت تعيين معيارها، پس از مطالعات و مذاكره با كارشناسان برداشت نيشكر در شركت توسعه نيشكر و صنايع جانبي، معيارهاي احتمالي تأثيرگذار بر برداشت نيشكر، شناسايي و در چهار گروه ميزان خاشاك ارسالي به كارخانه، ميزان ضايعات در زمان برداشت، آلودگي زيست‌محيطي و مديريت بقايا در عمليات بازرويي و آبياري تقسيم‌بندي شدند. اطلاعات مورد نياز در قالب پرسشنامه‌هايي توسط 31 كارشناس عمليات برداشت شركت توسعه نيشكر و صنايع جانبي در سال زراعي 1398 جمع‌آوري و براي تجزيه و تحليل با استفاده از نرم‌افزار Expert Choice 11.0 مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از رويكرد تلفيقي SWOT-AHP اقدام به شناسايي و طبقه‌بندي نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهديدهاي برداشت سبز و سوخته نيشكر گرديد. نتايج حاصل از ارزيابي ماتريس‌هاي عوامل داخلي و خارجي نشان داد ميانگين وزن نهايي عوامل داخلي و خارجي به‌ترتيب برابر181/3 و 693/2 است كه نشان مي‌دهد روش‌هاي برداشت نيشكر از نظر عوامل داخلي داراي نقاط قوت برجسته است و در بهره‌برداري از عوامل خارجي با نقاط تهديد مهمي روبه‌رو است. همچنين نتايج نشان داد از بين روش‌هاي برداشت سبز و سوخته نيشكر در حال حاضر با توجه به امكانات و تجهيزات فعلي شركت توسعه نيشكر و صنايع جانبي، روش برداشت سوخته با وزن نسبي 0/634 در اولويت مي‌باشد. نتايج مربوط به نشر گاز گلخانه‌اي دي‌اكسيدكربن ناشي از آتش‌زدن مزارع نيشكر شركت توسعه نيشكر و صنايع جانبي نشان داد ميزان نشر اين گاز معادل 1641780000 كيلوگرم براي يك فصل زراعي مي‌باشد. در نهايت با توجه به نتايج تحقيق حاضر و بررسي‌هاي انجام شده، برداشت سبز تنها راهكار كاهش آلاينده‌هاي زيست‌محيطي در صنعت توليد نيشكر در استان خوزستان مي‌باشد. اما از آنجا كه برداشت سبز براي اجرايي‌شدن نيازمند مديريت همه‌جانبه است، در حال حاضر، مديريت دود و خاكستر ناشي از آتش‌زدن مزارع نيشكر به‌صورت سوزاندن مجاز تحت شرايط توصيه‌شده آب و هوايي، به‌منظور كاهش اثرات مخرب بر محيط زيست و سلامت عمومي الزامي است.

Sugarcane burning is a process that is done before the cane harvest to facilitate harvesting or after green harvesting to remove residual plant residues in the field. The purpose of the present study was to compare the methods of green and burnt sugarcane harvesting and to investigate the environmental effects of burning of sugarcane fields on sugarcane harvesting in Khuzestan province. Hierarchical analysis was used to investigate green and burnt sugarcane harvesting methods. In order to determine the criteria, after interviewing the experts on sugarcane harvesting at the Sugarcane and by Products Development Company, the probable criteria affecting the sugarcane harvesting were identified and divided into four groups: amount of trashes sent to the factory, amount of waste at harvest, environmental pollution and residue management in irrigation and rationing operations. To weight the criteria, a questionnaire was completed by 31 experts in the field of sugarcane development and ancillary industries in the year 1398 and used for analysis by Expert Choice 11.0 software. Also using SWOT-AHP integrated approach was identified and classified strengths, weaknesses, opportunities and threats of green and burnt sugarcane. Results of evaluation of internal and external factors matrices showed that the average weight of internal and external factors were 3.181 and 2.693, respectively. There is an important threat. The results also showed that among the current methods of green and burnt sugarcane harvesting, considering the current facilities and equipment of the sugarcane development and ancillary industries, the burning method with a relative weight of 0.634 is preferred. Also, the results of carbon dioxide emissions from the burning of sugarcane farms by the sugar cane development and ancillary industries showed that the amount of greenhouse gas emissions is 1641780000 kg for one crop season. Finally, according to the results of the present study and the conducted studies, green harvesting is the only solution for reducing environmental pollutants in sugarcane production industry in Khuzestan province. But since green harvesting requires comprehensive management to be implemented, at present, the management of smoke and ash from the burning of sugar cane fields is permitted under the recommended weather conditions to mitigate adverse effects on the environment and public health.