تأثير پرليت بر تغييرات فرسايش پاشماني در سه نوع خاك برداشت شده از كاربري هاي مختلف

Perlite effect on changes of splash erosion in three collected soil types with different land uses

فرسايش پاشماني به‌عنوان اولين مرحله از فرايند فرسايش آبي، توسط اثر قطرات باران بر سطح خاك ايجاد مي‌شود. مقدار پاشمان خاك با تغيير در خصوصيات فيزيكي خاك مي‌تواند تغيير كند. بنابراين حفاظت از خاك سطحي باعث مي‌شود كه اثر انرژي قطرات باران بر خاك سطحي كاهش يافته و در نتيجه مقادير رسوب حاصل از فرآيند فرسايش پاشماني نيز كاهش يابد. بنابراين پژوهش حاضر با ارزيابي عمل‌كرد پرليت با سطح‌هاي 50،25 و 75 درصد در شدت بارندگي 80 ميلي‌متر بر ساعت روي فرسايش پاشماني در سه خاك با كاربري جنگلي، مرتعي و زراعي انجام پذيرفت. آزمايش‌ها در شرايط آزمايشگاهي و در مقياس فنجان‌هاي پاشمان انجام شد و سپس مقادير پاشمان در مقادير مختلف پرليت و كاربري‌هاي متفاوت اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه كاربرد مقادير مختلف پرليت در كاربري‌هاي مختلف باعث كاهش پاشمان كل و پاشمان خالص نسبت به تيمار شاهد شد. نتايج هم‌چنين نشان داد كه تاثير جداگانه كاربري‌هاي مختلف و مقادير مختلف پرليت بر پاشمان كل و خالص در سطح اعتماد 99 درصد معني‌دار بود و نيز تاثير متقابل مقادير مختلف پرليت و كاربري‌هاي مختلف بر پاشمان كل در سطح اعتماد 99 درصد معني-دار بود. هم‌چنين خاك‌ كاربري‌هاي مرتع و زراعي، پرليت با مقدار 25 درصد بيش‌ترين تاثير را در مهار فرسايش پاشماني نسبت به دو مقدار ديگر داشت. اين مقدار منجر به كاهش پاشمان كل به مقدار55/27 و 57/48 درصد، پاشمان خالص به مقدار 55/11 و 91/03 درصد، پاشمان بالادست به مقدار 62/78 و 36/85 درصد و پاشمان پايين‌دست به مقدار 55/23 و 66/72 درصد شد.

Splash erosion as the first stage of the water erosion process, caused by the raindrops effect on soil surface. The amount of soil splash can change with change in characteristics of soil physical. The conservation from the surface soil cause the effect of raindrop energy reduces on the surface soil and thus the amount of sediment from the splash erosion process decrease. Therefore, present study was conducted to performance evaluation of perlite at levels of 25, 50 and 75%in rainfall intensity of 80mmh-1 on splash erosion in three soil types with landuse of forestry, rangeland and agricultural. Experiments were carried in laboratory conditions and scale of splash cups and then splash erosion measured in different perlite amounts and various landuses. The results showed that application of different perlite amounts in the various landuses reduced the total and net splash compared control treatment. The results also showed that the separate effect of various landuses and different perlite on total and net splash was significant at level of 99%and also the interaction effect different perlite amounts and various landuses on total splash was significant at 99%. Also, the landuses soil of rangeland and agriculture, the perlite with amount of 25%had the more effect on control of splash erosion toward two another amounts. This amount caused the reducing the total splash with rate of 55.27 and 57.48%, net splash with rate of 55.11 and 91.03%up slope splash with rate of 62.78 and 36.85%and down slope splash with rate of 55.23 and 66.72%.