بازروايت از طريق ترجمه: مورد پژوهي كتاب اسلام در ايران

مطابق با نظريّۀ روايت بيكر، ابزارهاي پيرامتني مثل مقدّمه، پانويس‌ ها و يادداشت‌‏هاي مترجم، نقش مهمي در تغيير دادن روايت ‌هاي متن مبدأ ايفا مي ‌كنند. بر اين اساس، مقالۀ حاضر با استفاده از نظريّۀ «روايت» و مفهوم «قاب‌ بندي از طريق ابزارهاي پيرامتني»، بر ترجمۀ فارسي كتاب اسلام در ايران متمركز مي ‌شود و مطالب پيرامتني موجود در بخشي از آن را بررسي مي ‌كند تا مشخص شود ترجمه چگونه با استفاده از اين ابزار رويدادهاي شرح داده شده در متن اصلي را براي خوانندۀ فارسي‌ زبان بازروايت كرده است. براي اين منظور، در بخش مورد نظر، متن نويسنده و پيرامتن‌ هاي ترجمه به‌صورت مقايسه‌ اي تحليل شد تا روايت‌ هاي متفاوت هر يك از آنها از موضوع‌ هاي مناقشه‌ آميز و نحوۀ بازروايت اين موضوع‌ ها در ترجمه معلوم شود. در اينجا الگوهاي جديد پيرنگ ‌سازي علّي و درنهايت روايت ‌هاي جديد ساخته‌شده در ترجمه مشخص شد. نتايج نشان داد كه مطالب پيرامتنيِ ترجمه در مواجهه با ديدگاه ‌هاي نويسنده به چهار شكل عمل كرده بودند: 1) زير سؤال بردن ديدگاه نويسنده و به چالش كشيدن آن، 2) پذيرفتن حرف نويسنده اما ارائۀ توجيهي متفاوت براي آن، 3) تصحيح اشتباه نويسنده، 4) ارائۀ توضيحات بيشتر. بر اين اساس، توضيحات افزوده‌شده به ترجمه، روايت متن مبدأ از برخي رويدادها و شخصيت‌ هاي تاريخي را مردود مي‌ داند و به نظر مي‏‌رسد كه اين رويدادها و شخصيت ‌ها در نسخۀ فارسي از زاويۀ اسلام شيعي بازروايت شده و با روايت عمومي و پذيرفته‌ شدۀ تشيع تطبيق يافته‌‏اند.