شناخت اهل باطل بر مبناي تحليل محتواي نامه امام صادق (ع) به أصحاب

در ميان آثار ارزشمند باقي‌مانده از امام صادق (ع) نامه‌ا‌ي سرگشاده خطاب به اصحاب در تمامي عصرها وجود دارد كه حضرت اهميت ويژه‌اي براي آن قائل بوده است. چنان‌كه طبق متن روايت به اصحاب دستور داده آن را به يكديگر درس دهند و بدان عمل كنند. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحليل محتوا به اين نامه پرداخته ‌شده است. اين روش، شيوه‌اي نظام‌مند است كه محقق را به‌سوي استنباط و دستيابي به الگوهاي كاربردي هدايت مي‌كند. در اين پژوهش، مقوله‌ي «شناخت اهل باطل» در نامه‌ي مذكور بر اساس تحليل محتواي مضموني به‌صورت كمّي و كيفي، مورد واكاوي قرار گرفته است. بر اساس نتايج تحليل كمّي، مقوله شناخت اهل باطل از پربسامدترين مقولات اين نامه است؛ اين مطلب حاكي از تأكيد امام به اصحاب بر ضرورت شناخت اين گروه مي‌باشد. نتايج تحليل كيفي نيز مشخص مي‌كند ويژگي‌هاي اهل باطل از ابعاد اعتقادي و اخلاقي و مخالفت ايشان با احكام الهي در اين نامه تبيين شده است. بيان اسباب انحراف اهل باطل، اهداف ايشان و شيوه آن‌ها براي دسترسي به اين اهداف از موضوعات ديگري است كه در اين نامه مورد توجه قرار گرفته است. همچنين ماجراي سقيفه بني‌ساعده به‌عنوان مصداقي براي انحراف از مسير حق معرفي ‌شده است.