شناسايي مولفه هاي دستيابي ساكنان به حس حضور در فضاي باز مجتمع مسكوني

Identify the components of the residents' access to the sense of open space in the residential complex

مجتمع‌هاي مسكوني كه امروزه به فرم غالب مسكن شهري تبديل ‌شده‌اند، به دليل عدم توجه به مسائل كيفي و نيازهاي رواني انسان‌ها و همين‌طور توجه صرف به مسائل كمي‌و اقتصادي، به نازل‌ترين نوع مسكن شهري تبديل‌شده است. يكي از فضاهايي كه همواره در راستاي پاسخگويي به نيازهاي انساني مي‌تواند نقشي كليدي ايفا كند، فضاهاي باز و ارتباط‌ دهنده ساختمان‌ها و بلوك‌ها در مجموعه‌هاي مسكوني است. چالش اصلي پژوهش حاضر، شناسايي مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر شكل‌گيري فضاهاي باز مجتمع‌هاي مسكوني در راستاي دستيابي ساكنين به سطح احساسي "حضور در مكان"مي‌باشد. در سلسله مراتب مكان، "حضور در مكان"از مراتب بالا و به معناي يكي شدن آدمي‌با محيط است كه يكي از مؤثرترين حس‌هاي انساني است كه پيوند انسان و محيط را به‌گونه‌اي مثبت درهم‌تنيده مي‌نمايد. از اينرو اهميت پرداختن به اين موضوع بيش از پيش نمايان مي‌گردد. طرح پژوهش حاضر توصيفي-پيمايشي با هدف كاربردي است. در راستاي شناسايي مؤلفه‌هاي مزبور از ابزار مطالعات كتابخانه‌اي اسنادي و روش استدلال منطقي بهره گرفته شد. ابزار مورد استفاده جهت سنجش و ارزيابي مؤلفه‌ها و زير مؤلفه‌هاي بدست آمده، پرسشنامه محقق ساخته بود كه جهت سنجش روايي از ابزار اندازه گيري روايي صوري استفاده شد و در جهت پايايي از روش محاسبه آلفاي كرونباخ بهره گرفته شد. در اين تحقيق از روش‌هاي توصيفي و روش‌هاي استنباطي شامل: آزمون‌هاي شاپيرو- ويلك يا آزمون كولموگروف- اسميرنوف استفاده شد. نظرسنجي از 12 نفر از اساتيد و خبرگان و صاحبنظران حوزه معماري، شهرسازي و روانشناسي محيطي به ارزشگذاري و اولويت‌بندي مؤلفه‌هاي مزبور پرداخته شد كه نتايج حاصل از پژوهش حاكي از تأثيرگذاري عوامل عملكردي، طبيعي و فرمي- فضايي بر شكل‌گيري و ارتقاء حسِ‌حضور در مكانِ ساكنين دارد.

Today's residential complexes, which have become the predominant form of urban housing, have become the lowest type of urban housing due to a lack of attention to quality issues and human psychological needs, as well as mere attention to quantitative and economic issues. One of the spaces that can always play a key role in meeting human needs is the open and communicative spaces of buildings and blocks in residential complexes. The main challenge of the present study is to identify the components that affect the formation of open spaces in residential complexes in order to achieve the emotional level of the residents of "presence in place". In the hierarchy of place, "presence in place" is of high rank and means that one is united with the environment, which is one of the most effective human senses, which connects man and the environment in a positive way. In order to identify these components, at the beginning of library and citation studies were conducted to obtain basic theories, and finally these components were identified. In the next stage, qualitative identification and prioritization of these components were performed in a qualitative manner. This was done by using Delphi questionnaire and survey of 12 professors, experts and experts in the field of architecture, urban planning and environmental psychology. The influence of functional, natural and formal-spatial factors on the formation and promotion of the sense of presence in the place of residents.