پديد آورندگان :
فلاح، الهيار سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات برنج كشور , باقري، ليلا پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي - پژوهشكده كشاورزي هسته‌اي , نبي پور، عليرضا پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي - پژوهشكده كشاورزي هسته‌اي
كليدواژه :
اشعه گاما , شوري , ارتفاع بوته , عملكرد , زودرسي
چكيده فارسي :
تنش شوري، يكي از مشكلات رو به رشد شاليزارهاي استان مازندران است. جهت دستيابي به لاينهاي كيفي برنج با قابليت كشت در اراضي مستعد شوري، بذرهاي ارقام طارم محلي، حسني و عنبربو با دزهاي 200، 250 و 300 گري اشعه گاما پرتوتابي شدند. با كشت بذرهاي پرتوتابي شده در سال 1390، تعداد 22000 خوشه انتخاب شدند. در سال 1391، تمامي اين خوشه‌ها به تفكيك دُز و رقم، در زميني با شوري خاك بين چهار تا شش دسيزيمنس، به تعداد 10 الي 15 بوته براي هر موتانت، نشاكاري شدند. گزينش از بين لاينهاي جهش‌يافته نسل دوم (M2) ارقام طارم محلي، حسني و عنبربو و بر اساس عملكرد دانه، زودرسي، تيپ خوشه و ارتفاع بوته انجام شد و تعداد 432 بوته انتخاب شدند. در سال سوم، 134 لاين جهش‌يافته نسل سوم بر اساس ارزيابي مزرعه‌اي انتخاب شدند (M3). 134 خوشه انتخابي همراه با شاهدها، در يك قطعه زمين شور (پنج تا هشت دسيزيمنس بر متر) در قالب طرح آگمنت (حجيم شده) در منطقه جويبار كشت شدند.در مرحله گلدهي، صفات ارتفاع بوته، تعداد خوشه در كپه و تعداد روز تا 50% گلدهي، ثبت شدند و در مرحله رسيدن، با برداشت ده خوشه به‌طور تصادفي، اجزاي عملكرد اندازهگيري شد و در نتيجه، 30 لاين جهش‌يافته بر اساس صفات زراعي و عملكرد دانه انتخاب شدند. خوشه‌هاي انتخابي در سال 1394 در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. دو لاين 3214 و 3215، بيشترين عملكرد را در شرايط شوري داشتند. از 15 لاين جهش يافته نيز در حد يك تا چند خوشه برداشت شد.
كليدواژه‌ها
چكيده لاتين :
Salinity stress is one of the spreading problems in the paddy fields of Mazandaran Province, north of Iran. In order to develop rice cultivars with good quality and salinity tolerance, seeds of Tarom Mahali, Hasani and Anbarboo varieties of rice were irradiated with gamma ray at 200, 250 and 300 gray. After sowing the irradiated seeds, 22000 panicles were selected in 2011. In 2012, the selected panicles along with check varieties, namely Tarom Mahali, Hasani and Anbarboo, were planted at a saline field in Bahnamier, Mazandaran, with a soil salinity of 4-6 ds/m, 15 seedlings per mutant. Selection of M2 mutants, based on yied, early- maturity, panicle type and plant height, resulted in 430 selected M2 mutants in 2012. 134 of M3 mutants were selected using the same criteria. In 2014, the selected M3 mutants along with check varieties were planted in a saline field at Juibar, Mazandaran under an augmented block design. At flowering stage, plant height, number of panicles per hill, and days to 50% of flowering were recorded. At maturity stage, ten panicles were randomly harvested from each plot and yield components were measured. In that year, based on agronomical characteristics, 30 lines were selected. In 2015, selected lines were planted with four replications as a randomized complete blocks design. Two mutants, namely 3214 and 3215 had the highest salinity tolerance. One to few panicles were harvested from 15 other mutants
