كليدواژه :
تجزيه خوشهاي , تجزيه عليت , تنش آبي , عملكرد روغن , عملكرد پروتئين
چكيده فارسي :
به منظور تعيين صفات موثر بر عملكرد روغن و پروتئين و انتخاب ارقام مناسب كنجد در شرايط تلقيح و عدم تلقيح با قارچهاي ميكوريزا و سطوح مختلف آبياري، آزمايشي به صورت فاكتوريل- اسپليت پلات با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي ايستگاه ساعتلوي اروميه در سال زراعي 1394 و 1395 اجرا شد. كرتهاي اصلي شامل تركيب عامل A يعني سه سطح مختلف آبياري (آبياري نرمال: آبياري بعد از 70 ميليمتر تبخير و تعرق گياه يا ETc، تنش ملايم: آبياري بعد از 90 ميليمتر ETc و تنش شديد: آبياري بعد از 110 ميليمتر ETc) و عامل B يعني سه سطح تلقيح با قارچ ميكوريزا Glomus mosseae، تلقيح با قارچ ميكوريزا Glomus intraradices و عدم تلقيح بودند. كرتهاي فرعي در برگيرنده عامل C شامل ارقام تجاري كنجد بود. در تجزيه رگرسيون گام به گام، با در نظر گرفتن جداگانه عملكرد روغن و پروتئين به عنوان متغيرهاي پاسخ، علاوه بر عملكرد دانه و درصد روغن و درصد پروتئين، صفات متفاوتي در شرايط مختلف ميكوريزا و تنش رطوبتي وارد مدل شدند. در تجزيه مسير (صفات وارد شده در مدل شامل عملكرد دانه، درصد روغن، تعداد دانه در مترمربع، درصد پروتئين، تعداد كپسول در بوته، تعداد دانه در كپسول، عملكرد بيولوژيك، عملكرد پروتئين، وزن 1000 دانه، عملكرد روغن، تعداد شاخه فرعي، ارتفاع بوته، قطر ساقه و درصد كلونيزاسيون ريشه بودند)، در شرايط مختلف آزمايش، بيشترين اثر مستقيم بر عملكرد روغن و پروتئين، به ترتيب از درصد روغن و درصد پروتئين به‌دست آمد. بر اساس نتايج تجزيه خوشهاي به روش وارد، ارقام داراب دو و داراب 14 براي كشت در شرايط مختلف مناسب به نظر ميرسيد.همچنين دو صفت عملكرد دانه و درصد روغن براي رسيدن به عملكرد روغن بالا و دو صفت عملكرد دانه و درصد پروتئين به عنوان شاخصهاي گزينشي براي رسيدن به عملكرد پروتئين بالا مناسب بهنظر ميرسند.
كليدواژه‌ها
چكيده لاتين :
To determine the traits affecting oil and protein yield and selection of suitable sesame cultivars under inoculum conditions and lack of inoculation with mycorhizal fungi and different levels of irrigation, an experiment was conducted as factorial-split plot design with three replications in research farm of Agricultural Research Center (Saatloo station of Urmia) during 2015 -2016 cropping seasons. The main plots consisted of factor A: three different levels of irrigations (normal irrigation: irrigation after 70 mm evaporation of crop or ETc, moderate drought stress: irrigation after 90 mm ETc and severe drought stress: irrigation after 110 mm ETc) and factor B: three levels of inoculation: two kinds of mycorrhizal fungi Glomus mosseae, Glomus intraradices and non-inoculated (control). Sub plots (factor C) consisted of eight commercial cultivars of sesame. In stepwise regression analysis, regarding oil and protein yield as response variables, in addition to grain yield and oil percentage and protein percentage, different traits were introduced under different conditions of mycorrhiza and water stress conditions. In path analysis (traits entered on the model included seed yield, oil percentage, seeds per square, protein percentage, capsules per plant, seeds per capsule, biological yield, protein yield, 1000-seed weight, oil yield, number of branches, plant height, stem diameter and root colonization) under different experimental conditions, the highest direct effect on oil and protein yield was obtained from oil percentage and protein percentage, respectively. Based on cluster analysis results, the "Darab 2" and "Darab 14" cultivars are suitable for cultivation in different conditions. Also, it sems that seed yield and oil percentage traits to achieve high oil yield and seed yield and protein percentage traits as selective indices to achieve high protein yield suitable.
