تغيير برخي شاخص‌هاي رشد و عملكرد اسفناج (.Spinacia oleracea L) تحت تاثير كود نيتروژن و تراكم كشت

Changes in some growth and yield indices of Spinach (Spinacia oleracea L.) under nitrogen fertilization and plant density

شناخت فاكتورهاي موثر بر عملكرد و كيفيت خوراكي اسفناج (.Spinacia oleracea L) و تعامل آن‌ها باشرايط محيطي مزرعه، از مهم‌ترين مباحث مديريت توليد مي­باشد. در اين پژوهش، اثر سه سطح تراكم (33، 45 و 71 بوته در متر مربع) و شش سطح كود نيتروژني اوره (100، 200، 250، 300، 350، 400 كيلوگرم درهكتار) و شاهد بر عملكرد، پارامترهاي رشد و كيفيت اسفناج در شرايط مزرعه مورد مطالعه قرار­گرفت. پژوهش­ در سال­هاي زراعي 95-1394 و 96-1395 به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك­ كامل تصادفي با سه تكرار انجام­ شد. نتايج نشان داد كهاثرمتقابل كود نيتروژن و تراكم و سال، تنها بر محتواي نيترات برگ معني­دار شد (p <0.001). كود نيتروژني منجر به افزايش صفات عملكرد، زيست‌توده، پارامترهاي رشد مانند شاخص سطح برگ، سرعت رشد نسبي و شاخص‌هاي كيفيت مانند درصد پتاسيم، ميزان نيترات، مقدار كلروفيل a، b و كل شد، اما بر سرعت فتوسنتز خالص و سرعت رشد نسبي، تاثير معني­داري نداشت. اثرمتقابل تراكم بوته و سال بر تمامي صفات اندازه­گيري شده اسفناج به‌جز درصد پتاسيم معني­دار شد(p <0.001). تراكم71 بوته بر متر مربع، منجر به افزايش زيست‌توده، شاخص سطح برگ و نيترات شد اما مقدار كلروفيل به‌طورمعني­داري كاهش يافت. بر اساس نتايج مي‌توان بيان داشت كه در منطقه كرج در كشت پاييزه(مزرعه)، تراكم 71 بوته در متر مربع و كود نيتروژني250 كيلوگرم در هكتار در شرايط محيطي با نور و دماي بالا، نسبت به ساير تيمارها بهتر توانست اهداف سودآوري ازلحاظ بالاترين عملكرد محصول، همراه با حفظ سطح سالم نيترات در بافت گياهي را برآورده نمايد. كليدواژه‌ها

The Identification of the factors affecting the yield and edible quality of spinach (Spinach oleracea L.) and their interaction with the environmental conditions are the most important issues in crop production management. In this experiment, the effect of three levels of plant density (71, 45 and 33 plant m-2), six levels of nitrogen fertilizer (100, 200, 250, 300, 350 and 400 kg urea ha-1) and control on yield, growth indices and quality of spinach was evaluated in the field condition. These experiments were carried in 2014-15 and 2015-16, in a randomized complete block design with three replicates. The results showed that interaction effects of nitrogen fertilizer and plant density and year only had Significant effcet on nitrate content (p < 0.001). Nitrogen fertilizer increased biomass, yield, growth parameters like leaf area index, crop growth rate, and qualitative parameters like nitrate content, potassium percentage, chlorophyll a,b and total traits while had not significant effect on net assimilation rate and relative growth rate. Interaction effects of plant density and year had a significant effect on all traits except potassium percentage (p < 0.001). The increase in plant density led to increase in the biomass, leaf area index and nitrate content but chlorophyll content was significantly decreased. It is suggested that in autumn cropping in Karaj region, and under high light and temperature conditions, 71 plants m-2 and 250kg urea ha-1 could be better to estimate the aims of economic profitability for highest yield and maintaining a healthy level of nitrate in the plant tissue.