ارزيابي خصوصيات فيزيولوژيك و عملكرد ارقام گلرنگ در واكنش به محلول‌پاشي اسيدسالسيليك و تنش گرماي پايان‌فصل

Evaluation of physiological and yield characteristics of safflower cultivars in response to salicylic acid foliar application and late- season heat stress

به منظور بررسي تأثير شرايط طبيعي دماي بالا همزمان با محلول‌پاشي اسيدساليسيليك بر ظرفيت ­فتوسنتزي و عملكرد ­گلرنگ زراعي، آزمايشي مزرعه­اي به صورت اسپليت­فاكتوريل، در سال­زراعي 97-1396در دانشگاه شهيد چمران ­­اهواز انجام شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل سه تيمار دمايي (شاهد، تنش دمايي ملايم و شديد) در كرت­هاي اصلي، محلول‌پاشي­اسيدسالسيليك در سه سطح (شاهد، 200 و 400 ميلي­مولار) و ارقام گلرنگ (صفه، پرنيان، گلدشت و فرامان) در كرت­هاي فرعي بودند. نتايج نشان داد كه در شرايط شاهد دمايي با محلول‌پاشي اسيدساليسيليك، صفات مهم عملكرد دانه، سرعت ­فتوسنتز و شدت ­تعرق، برتري معني­داري نسبت به تيمارهاي تنش در ارقام نشان داد. در شرايط تنش گرمايي­ ملايم، محلول‌پاشي توانست اثر كاهشي دما را بر صفات گفته شده كنترل نمايد و اختلاف معني­داري بين دو غلظت محلول‌پاشي وجود نداشت. با افزايش تنش دمايي، تفاوت بين ارقام و غلظت­هاي محلول‌پاشي آشكار شد، به‌طوري‌كه در تيمار تنش شديد، دو رقم گلدشت و فرامان، داراي ثبات، پايداري فتوسنتز و رشد بيشتري بودند. سرعت فتوسنتز در تمام ارقام، همبستگي مثبت و بالايي با عملكرد داشت. با توجه به روند تغييرات فيزيولوژيكي و عملكرد گلرنگ در پاسخ به افزايش دماي محيط و تحمل نسبي تنش شديد­دمايي، محلول‌پاشي اسيدساليسيليك در شرايط تنش دماي بالا جهت تكميل مراحل رشدي و بروز پتانسيل عملكرد در ارقام گلدشت و فرامان، موثرتر بود. كليدواژه‌ها

In order to investigate the simultaneous effects of natural high temperature stress and salicylic acid foliar application on photosynthetic capacity and yield of safflower, a field experiment was carried out as a split-factorial, at Shahid Chamran University of Ahvaz in 2017-18. Experimental factors included three temperature treatments (control, mild and severe temperature stresses) as the main plot, salicylic acid application at three levels (0, 200 and 400 ppm) and safflower cultivars as sub plots. Results showed that under control temperature and SA application, the important characteristics such as seed yield, photosynthesis and transpiration rates had significant superiority than similar treatments. At mild-temperature stress, spraying modulated negative effect of temperature on the important characters, and there was no significant difference between two concentrations of salicylic acid (200 and 400ppm). By the intensity of temperature stress, differences between safflower cultivars and the spraying concentrations were appeared; so that, under severe temperature stress, Goldasht and Faraman cultivars had more stability, photosynthesis sustainability and growth. In all cultivars, photosynthesis rate high positive correlation with yield. According to the physiological changes and safflower yield in response to intensify environmental temperature and semi-resistant severe-temperature stress, it seems that salicylic acid spraying was more effective on completing the growth stages and achiving the potential yield of Goldasht and Faraman cultivar at high-temperature stress.