بررسي عدم تقارن صفات مريستيك ناحيه سر مار آتشي (Dolichophis schmidti) و مار سياه‌سوجه (Dolichophis jugularis) در شمال ايران

اختلالات تكويني در خزندگان مي تواند منجر به عدم تقارن صفات ريخت شناسي ازجمله عدم تقارن در تعداد فلس ها و هم ­چنين اسكلت شده و آن ها را از حالت طبيعي منحرف كند. بنابراين در اين مطالعه، مار آتشي (Dolichophis schmidti) و مار سياه‌ سوجه (Dolichophis jugularis) دو گونه از مارهاي غيرسمي متعلق به خانواده Colubridae، از نظر اختلالات ريختي و عدم تقارن صفات مريستيك در شمال ايران مورد بررسي قرار گرفتند. در اين پژوهش، 13 صفت مريستيك ناحيه سر 33 نمونه مار آتشي (16نمونه نر، 6 نمونه ماده، 5 نمونه نابالغ، 6 نمونه با جنسيت نامشخص) و 28 نمونه مار سياه‌سوجه (15 نر، 7 ماده، 5 نابالغ و 1 نمونه با جنسيت نامشخص) از استان‌هاي آذربايجان­ غربي، آذربايجان شرقي، البرز، مازندران، گلستان، چهار‌محال و بختياري، لرستان، خراسان رضوي و زنجان متعلق به موزه جانورشناسي دانشگاه گلستان (ZMGU)، آزمايشگاه دانشگاه گنبد و كلكسيون شخصي در زيراستريوميكروسكوپ مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه نمونه هاي مار آتشي از نظر فلس هاي لب بالا (3 نمونه)، لب پايين (5 نمونه)، زيرچشمي قدامي (1 نمونه)، عقب چشمي (1 نمونه)، گيجگاهي (7 نمونه)، جلوبيني (2 نمونه) و فلس هاي گونه اي (1 نمونه) نامتقارن بودند. هم ­چنين نمونه‌هاي مار سياه‌سوجه از نظر فلس هاي لب بالا (3 نمونه)، لب پايين (7 نمونه)، زيرچشمي قدامي (1 نمونه)، گيجگاهي (5 نمونه)، گونه اي (3 نمونه) در سمت راست و چپ عدم تقارن نشان دادند. اين عدم تقارن صفات ريختي در مار آتشي و مار سياه­ سوجه ممكن است ناشي از اختلالات جنيني، هموزيگوتي غالب و تغييرات ژنتيكي باشد.

no abstract