مقايسه ارقام سورگوم دانه‌اي در كشت تابستانه بر اساس عملكرد و راندمان مصرف آب تحت تنش خشكي

Comparison of grain sorghum varieties base on yield and water use efficiency under drought stress in summer cropping

افزايش راندمان مصرف آب، راه­كاري مؤثر جهت مصرف بهينه آب و رسيدنبهپايداريتوليددر شرايط بحران كمبود آب به­شمار مي­رود. در اين­راستا، اثر تنش خشكي از طريق چهار رژيم آبياري پس از 80 (شاهد)، 110، 140 و 170 ميلي­متر تبخير، روي چهار رقم سورگوم دانه‌اي (سپيده، كيميا، پيام و KGS32) در تابستان سال­هاي 1395 و 1396 در خرم­آباد بررسي شد. نتايج نشان داد كه خصوصيات مورفولوژيك گياه همچون ارتفاع بوته و اجزاي عملكرد دانه با افزايش شدت تنش خشكي كاهش يافت. حداكثر تعداد دانه در خوشه (9/2286 دانه) از رقم سپيده و حداكثر وزن هزار دانه (8/23 گرم) از رقم پيام در سال اول و در شرايط نرمال آبياري به­دست آمد. بيشترين عملكرد دانه در شرايط نرمال آبياري با متوسط 5/8230 كيلوگرم درهكتار و كمترين عملكرد دانه از رژيم آبياري پس از 170 ميلي­متر تبخير با متوسط 5/3917 كيلوگرم درهكتار توليد شد. بيشترين كارايي مصرف آب براي عملكرد دانه، از رقم سپيده در رژيم آبياري پس از 110 ميلي­متر تبخير به­ميزان 55/1 كيلوگرم بر مترمكعب به‌دست آمد. در مجموع رقم سپيده با رژيم آبياري پس از 110 ميلي­متر تبخير، ضمن توليد عملكرد اقتصادي مطلوب، موجب صرفه جوئي در آب آبياري ششدشد كه براي منطقه معتدل خرم­آباد و مناطق مشابه قابل توصيه است. كليدواژه‌ها

Water use efficiency Increasing is an effective way to optimal water use and to achieve sustainable production in a water deficit crisis. In this regard, the effect of drought stress through four irrigation regimes (after 80 (control), 110, 140 and 170 millimeter evaporation) on four sorghum varieties (Sepideh, Kimia, Payam and KGS32) was studied in the summer of 2016 and 2017 in Khorramabad, Iran. Results showed that the morphological characteristics of plant such as plant height and grain yield components decreased with increasing drought stress. Maximum number of grain per head (2286.9 seeds) from Sepideh and maximum thousand-kernel weight (23.8 g) were obtained from Payam variety in the first year under normal irrigation conditions. The highest grain yield was obtained under normal irrigation conditions with an average of 8230.5 kg ha-1 and the lowest grain yield was obtained from irrigation after 170 mm evaporation with an average of 3917.5 kg ha-1. The highest water use efficiency for grain yield (1.55 kg m-3) was obtained from Sepideh variety in the after 110 millimeter evaporation irrigation regime. Totally, Sapieh variety at after 110 millimeter evaporation irrigation regime saves irrigation water, while producing optimal economic performance and is recommended for temperate region of Khorramabad and similar areas.