ارزيابي توان اكولوژيك توسعه شهري- روستايي حوضه ي آبخيز طارم، استان زنجان

Evaluating the ecological potential for space development of Tarom’s basin, Zanjan province using the hierarchy process analysis (AHP)

ارزيابي سرزمين، اطلاعات اساسي مرحله دوم آمايش سرزمين شامل انتخاب مناسب‌ترين استفاده از سرزمين و نظام مديريت را فراهم مي‌نمايد. در همين راستا هدف از اين مطالعه، تعيين مناسب‌ترين و مطلوب‌ترين پهنه‌هاي محيط‌زيستي حوضه‌ي آبخيز طارم واقع در استان زنجان با ارزيابي توان اكولوژيك براي كاربري توسعه‌اي است. براي انجام اين كار، از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) استفاده شده است. بدين‌ترتيب كه پس از تهيه لايه‌هاي اطلاعاتي مورد نظر و وارد ساختن اين لايه‌ها در محيطArc GIS و پس از تهيه و تكميل پرسشنامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع، ماتريس اوليه و نرمال براي تعيين وزن نسبي لايه‌ها تكميل شد. در فرآيند تحليل سلسله مراتبي(AHP) با توجه به وزن نسبي لايه‌ها كه پس از تكميل پرسشنامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع و تهيه ماتريس‌هاي اوليه و نرمال و نتايج حاصل از آن مشخص شد، بيشترين عامل محدودكننده شيب است كه بالاترين درصد وزن نسبي به آن اختصاص داده شده است، بنابراين قسمت‌هاي مركزي حوضه كه كمترين شيب يعني 0- 2 تا 8- 12 درصد را داراست و از نظر پوشش گياهي شامل مراتع كم تراكم و جنگل‌هاي تنك و ... بوده، مناسب‌ترين بخش‌ها براي توسعه است. سرانجام تعيين وزن نهايي لايه‌ها و تلفيق اطلاعات در نرم‌افزار Idrisi انجام شد كه نتايج حاصل از اين روش بدين‌ترتيب است: حدود 14.36 درصد از كل حوضه داراي توان درجه يك مناسب و حدود 10.12 درصد داراي توان درجه دو مناسب براي توسعه شهري- روستايي بوده و 75.52 درصد نيز فاقد توان مناسب براي اين‌گونه توسعه است.

In order to perform the foretold action, the hierarchy process analysis (AHP) and the geographical information system (GIS) was used. In the manner that after conducting the intended information layers and application of these information layers in the Arc GIS environment and after the conduction and completion of the questionnaire by the subject-related professionals, prototype and normal matrix has been completed for designating the relative weight of the layers. In the hierarchy process analysis (AHP), according to the relative weight of the layers which were designated after the completion of the questionnaire by the subject-related professionals and conduction of prototype and normal matrix and the conclusions in result, the highest controlling variable is the gradient which the highest percentage of relative weight is allocated to this matter; therefore the region’s central parts which has the least gradient meaning acquiring 0-2 up to 8-12 percent and in the manner of vegetation includes low density fields and thinly scattered forests, etc. are the most appropriate parts for development. Finally the determination of final weight of layers and combining the information was performed in the Idrisi software that the results of this method are as follows: about 14.36 percent of the total area acquires grade one appropriate potential, and about 10.12 percent acquires the grade two potential appropriate for urban- rural development and 75.52 percent also acquires the lack of desired potential for such developments.